Bouguer anomali haritasına uygulanan işlemler ve en küçük kareler yöntemi ile yüzey uydurulması

Abstract

Gravite yöntemi, yeraltında bulunan farklı yoğunluktaki kütlelerin yeryüzünde meydana getirdiği çekim etkisi değişiminin ölçülmesinde kullanılır. Yeryüzünde yapılan ölçüm değerlerine bir takım düzeltmeler uygulandıktan sonra elde edilen Bouguer belirti (anomali) değerleri, sığ (rezidüel) ve derin yapısal (rejyonal) etkilerin toplamından oluşur. Çalışmanın amacına göre, bu etkiler birbirinden ayrılmalıdır. Şöyle ki, daha derin ve bölgesel bir yapı ile ilgileniliyor ise sığ etkilerin, `yok yüzeye yakın yerel etkilerin araştırılması ile ilgileniliyor ise, derin etkilerin Bouguer anomalisinden atılması gerekir. Bunun için çeşitli yöntemler geliştirilmiş tir. Bu çalışmada, sığ ve derin etkilerin birbirinden ayrılması için süzgeçleme, yukarı analitik uzanım, aşağı analitik uzanım, ikinci türev ve yüzey uydurma işlemleri yapılarak el de edilen sonuçlar birbirleri ile kıyaslanmıştır. Süzgeçleme işleminde, süzgeç operatörleri Fuller ve Hankel dönüşümü ile belirlenmiştir. Yukarı analitik uzanım, aşağı analitik uzanım ve ikinci türev işlemlerinde Fuller dönüşümü kullanılmıştır. Yüzey uydurma işleminde ise en küçük kareler yönteminden yararlanmıştır. Burada kullanılan yöntemler önce yapay bir veri üzerinde denendikten sonra Kuzey Adıyaman yöresine ait Bouguer belirti haritasına uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlardan bölgenin yapısal jeolojisi hakkında bir yoruma gidilmiştir. V

Gravity method is extensively used in the measurement of attraction effects caused by rocks having different densities. Bouguer anomaly values which are obtained after some corrections, consist of regional and residual parts. These parts should be seperated for the purpose of the study. If we are interested in deep regional structures shallow effects, in the case of considering shallow structures or regional effects must be removed from the Bouguer anomaly. This could be accomplished by several techniques. For the determination of the effects of shallow and deep structures, filtering, upward and downward continuation, sec ond derivative and surface fitting techniques have been ap plied and the results for each method have been compared and interpreted. Filter operators have been obtained through the use of Fuller and Hankel transformations. Fuller transforma tion has been used for upward and downward continuation and second vertical derivative processes. Least squares method has been applied for two dimensional trend analysis. The methods which we have used were first tested on artificial data and then applied to the Bouguer anomaly map of the northern region of Adıyaman. The results have been inter preted to evaluate the geological structure of the area. VI