Düşey sismik profil yönteminde dalga alanlarının ayrımı

Abstract

ÖZET Düşey sismik profil (DSP) yönteminin diğer sismik yön temlerden olan farkı, sismik olayların zaman ve derinliğin fonksiyonu olarak kaydedilmesidir. Bu yöntem son yıllarda, petrol araştırmalarında kuyuların çevresindeki jeolojinin yüksek ayrımlılıkla görüntülenmesi ve kayaçların fiziksel özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Çalışmanın amacı; başta yüzey sismiği olmak üzere, diğer sismik prospeksiyon verilerinin doğru bir şekilde yorumlanmasına yardımcı olması bakımından, zaman-derinlik (t-z) ortamında, ara sınırlarda, ardışık yansımalar sonucu oluşan aşağı ve yukarı giden dalga alanlarının f rekans-dalgasayısı hız süzgeçleme tekniği ile, f rekans-dalgasayısı (f-k) orta mında bastırılarak birbirinden ayırt edilmesidir. Bu çalışma için öncelikle 47 tabakalı bir Model DSP verisi hazırlanmış ve modelde 30 m aralıkla 32 seviyede sismik izler he-saplanmıştır. Daha sonra, dalga alanlarının ayrılma sının sağlanabilmesi için, model veri 2-boyutlu (2-B) Fourier dönüşümü ile f rekans-dalgasayısı ortamına aktarılmıştır. Bu rada, dalga alanlarının ayrılmasının sağlanmasından sonra, zaman-derinlik ortamına dönüldüğünde, meydana gelebilecek yanlış olayları (Rieber karışması) minimumda tutabilmek için en uygun atma bandı (f-k) ortamında belirlenmiş ve dalga alanlarının ayrılması hızlı, etkili ve doğru bir şekilde elde edilmiştir. iv

SUMMARY Vertical seismic profiling (VSP) provides data as a function of time and depth. It is rather different than surface seismic profiling. Recently, vertical seismic profil ing has extensively been used for understanding the structure around the well and definition of the physical properties of rocks. It also has great contributions to the interpretation of surface seismic data. The purpose of this study is to separate the downgoing and upgoing waves caused by multiple reflections. This could easily be achieved by applying frequency-wavenumber velocity filtering technique which eliminates unwanted wave fields. This kind of process provides quite accurate interpration of the VSP data. A 47 layered theoretical model was constructed and seismic traces was computed at 32 levels 30 meters apart. The data in the time-depth (t-z) domain was transformed into the frequency-wavenumber (f-k) domain using 2-dimensional (2-D) Fourier transform. The wave fields have been separated in the (f-k) domain choosing an optimum reject band which controls the Rieber mixing. It is concluded that the frequency-wave number filtering is a powerful tool for separating upgoing and downgoing wave fields.