Yapay sismogramlarla Marmara bölgesinde yerkabuğu yapısının araştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, cisim dalgalarının önemli kabuksal fazlarının variş-zamanlarından yararlanarak Marmara Denizi ve çevresindeki yerkabuğu yapısı belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için, Marmara Denizi ve çevresinde oluşan 18 adet depremin Boğaziçi üniversitesi Kandilli Rasathanesi İstanbul (ISK) sismoloji istasyonundaki kayıtları kullanılmıştır. Kayıtlar, üç bileşen ve sayısaldır. Kabuksal fazların daha iyi bir şekilde belirlenebilmesi için yapay sismogramlar kullanılmıştır, özellikle faz varışları ile ilgilenildiğinden yapay sismogramlar ışın-izleme yöntemi ile hesaplanmıştır. Yerkabuğu modelleri gözlemsel vo yapay sismogramların faz varışlarının karşılaştırılması ile belirlenmiştir. inceleme alanında yerkabuğu yakın uzaklıklarda önemli ölçüde değişmektedir. Bu nedenle, bölge depremleri beş farklı azimutal gruba ayrılarak ele alınmıştır. Modellemede, eğimli arayüzey olasılığı da dikkate alınmıştır. İncelenen depremlerin episantır uzaklıklarının eğimli yapı modellemesi için büyük olması nedeniyle yatay tabakalı modeller daha iyi sonuçlar vermiştir. Bundan dolayı, yerkabuğu yatay tabakalı olarak modellenmiştir. Marmara Bölgesi için üç tabakalı yerkabuğu modelleri yeterli yaklaşıklık sağlamıştır. Bu şekilde belirlenen model lerde toplam kabuk kalınlıkları 27 km ile 33 km arasında değişmektedir. Kabuk İstanbul civarında en ince (a27 km) olup, güneye ve batıya doğru kalınlaşmaktadır (32-33 km). Belirle nen üst manto hızları P dalgaları için ortalama «7.8-8.13 km/sn S dalgaları için ise s4. 5-4.6 km/sn kadardır. IV

SUMMARY In this study, crustal structure of the Sea of Marmara and the surrounding area is investigated using the arrival- times of the body waves. For this purpose, 18 earthquakes recorded at the seismological station (ISK) of the Kandilli Observatory of Boğaziçi University in Istanbul have been used. They are di gital and in three component. The crustal phases are determined well by using their synthetic seismograms. Because we are concerning the arrival- time of phases, synthetic seismograms have been calculated by ray-tracing method. Models of the earth's crust have been de termined by comparing with the arrival -time of synthetic and observed seismograms. The earth crust varies at short distances in this area. Thus, the earthquakes have been analysed in five azimuthal groups. For modelling, the posibility of dipping interface have been regarded, too. Since the epicentral distances of the investigated earthquakes are too large for modelling with dipping interfaces, the earth's crust has been modelled as horizontal layers. Consequently, the models with three layers have been provided well approximation. Estimated crustal thickness varies from 27 km to 33 km. Crustal thickness in Marmara region is the thinnest beneath Istanbul and it increases to wards the south and the west. P and S wave velocities of upper mantle are 7.8-8.13 km/sec and 4.45-4.65 km/sec, res pectively. V