X-ışınları difraksiyonu ile çinko L-tartarat (ZnC4H4O6.2H2O;ZnC4H4O6.H2O) kristallerinin incelenmesi

Abstract

III ÖZET Bu çalışmada x- ışınları difraksiyon yöntemleri ile kristal yapısı incelenen Çinko L-tartarat kristalleri çeşitli yollardan^ elde edildi. Çinko asetat Zn (CH-COO) ` ve Potasyum- sodyum L- tartarat'ın (KNaC^H.O^) aynı molaritede hazırlanan sulu- çözeltileri karıştırıldı. Aynı şekilde, Çinkosülfat (ZnSO.) ve Sod yum L-tartârat' m aynı molaritejdeki sulu çözeltileri karıştırıldı. Bir başka y^.olla ise, aynı molarite.de hazırlanan Çinko asetat ile L-tartarik asidin (C-H.C^) sulu çözeltileri karıştırıldı. Yavaş buharlaşmaya bırakılan karışımlarda, bir süre sonra, kristalleşme başladı. Karışımlardan oluşan kristaller mikroskop altında incelendiğinde, morfolojisi farklı üç tip kristalin oluştuğu görüldü, çinko L-tartarat kristalleri, morfolojileri ne göre : I. tip = N/ t II. tip = '-4 ) ve III. tip = / N olarak adlandırıldı. I. tip ve II. tip Çinko L-tartarat kristallerinin x-ışınları difraksiyon yöntemleri ile yapılan incelemeleri sonucu, aynı kristal yapıya sahip oldukları bulundu. I. t ip Çinko L-tar tarat kristalinin Buerger Presesyon ve Weissenberg yöntemleri ile elde edilen tabaka fotoğrafları incelendi. Ortorombik sis teme sahip olan I. tip Çinko L-tartarat kristalinin birim hücre parametreleri a = 7.925±0.013, b = 11.227±0.009, c = 18. 001±0. 014& a = 3 = y = 90° hesaplandı. Yüzdürme yöntemi ile kristalinXV yoğunluğu, p = 2.12 olarak ölçüldü ve molekül suyu tayin edildi. I. tip Çinko L-tartarat kristalinin molekül fc-rmülü ZnC.Hj.0,. 2H`0 olarak saptandı. Sönüm koşulları incelenerek, kristalin uzay grubunun P2.2,2, olduğu bulundu. Çinko L-tartarat dihid-x rat kristalinin asimetrik konumda 2 molekül olmak üzere, birim hücrede 8 molekül içerdiği saptandı. III. tip Çinko L-tartarat kristalinin Buerger Presesyon yöntemi ile elde edilen fotoğrafları incelendi. Kristalin monor klinik sistemde ve uzay grubunun P2,/*rt olduğu saptandı. Birim hücre parametreleri a= 16.426, b = 8.804, c= 8.384 A.ve a = Y = 90°, 3 = 134025' olarak hesaplandı. Kristalin yoğunluğu p= 2.041 olarak ölçüldü ve molekül formülü ZnC4H.Ofi.H~0 olarak alındı. Bu verilerden birim hücrede 4 molekülün bulunduğu he saplandı. Bu araştırma sonucunda, Çinko L-tartarat molekülünün iki ayrı kristal yapıda kristalleştiği saptandı. Bu farklılığın, kristallerin içerdiği kristal suyunun farklı olmasından ileri gelebileceği sonucuna varıldı.