Seyitömer linyitlerinin sıvılaşma kinetiğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın konusu, linyit sıvılaşma kinetiğinin bomba tipi bir reaktörde incelenmesidir. Sıvılaştırma de neyleri çözücü olarak tetralin kullanılarak, hidrojen atmos ferinde gerçekleştirilmiş, çalışmada Kütahya Seyitömer linyit örneği kullanılmıştır. Sıvılaştırma deneylerinin yürütüldüğü sistem sallama ve çalkalama düzeni bulunmayan bomba tipi bir reaktör, ısıtıcı ve sıcaklık kontrol sisteminden oluşmuştur. Yapılan sıvılaştırma deneyleri iki bölümden oluşmak tadır. Kinetik mekanizma analizi deneyleri İle kullanılan linyit örneği için sıvılaşma olayını tanımlayıcı mekanizmanın tayini amaçlanmış ve olay birinci derece kinetiği ile açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla 420 C reaksiyon sıcak- lığı ile 1/1 r 1/2 ve 1/3 linyit/ çözücü oranları için değişik reaksiyon sürelerinde çalışılmıştır. Kinetik hız sabiti analizi deneylerinde ise ilk bölüm de belirlenen tanımlayıcı mekanizma için değişik reaksiyon sıcaklıklarında tayin edilen hız sabitlerinin sıcaklıkla değişimini incelemek amacıyla (1/2) kömür/çözücü oranı için 380,400, 420, 440°C reaksiyon sıcaklıklarında değişik reaksiyon süreleri için çalışılmıştır. Bu çalışmada deneysel ağırlık sıvılaşma sonunda elde edilen ürünün analizine verilmiştir. Yapılan analiz iletoplam dönüşüm, sıvı verimi, gaz verimi ve sıvı ürün dağılımları saptanmıştır. Sıvı ürün farklı çözücülerdeki çözünürlük temelinde preasfalten, asfalten ve yağ olmak üze re üç grupta incelenmiştir. Yapılan veri analizleri sonucunda kullanılan linyit örneği için sıvılaşma olayını tanımlayıcı mekanizmanın aşağıdaki tepkimeler dizisini içerdiği bulunmuştur Sistem için hız sabitlerinin sıcaklıkla değişiminin Arrhenius bağıntısıyla büyük bir yaklaşıklıkla tanımlana bileceği görülmüş ve tanımlayıcı mekanizmaya göre, görünür aktivasyon enerjisi ve frekans faktörleri tayin edilmiştir. çalışmanın tümü için bulunan deney verileri kullanılarak; toplam dönüşüm ve sıvı oluşum hızlarını sıcaklık, kuru külsüz temelde; dönüşmeyen kömür kesri ve kömür/çözücü oranının fonksiyonu olarak veren ampirik İfadeler el de edilmiş; bu ifadeler yardımıyla toplam dönüşüm ve sıvı verimi; sıcaklık, kömür/çözücü oranı ve zamanın fonksiyonu olarak tanımlanmıştır.