Bayburt-Sarıhan skarn zonunun süseptibilite ve manyetik ölçümleri ile değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Manyetik arama yönteminde yerin manyetik alanındaki de ğişimler incelenir. Arama amaçlı çalışmalarda daha çok toplam bileşen ve düşey bileşen ölçülmektedir. Bu yöntemle manyetik özelliği olan maden yatakları aranmaktadır. Ayrıca yöntem petrol etütlerinde sahayı sınırlamak amacıyla manyetik özel lik gösteren temel yapıların incelenmesinde kullanılır. Manyetik yöntemde bir doğrultu boyunca yapılan ölçüler den veya manyetik haritalardan yer yapısı belirlenmeye çalı şılır. Manyetik anomaliler karmaşık olduğu için daha çok ano mali ayrımına gitmeden yeraltı yapısı için nicelik ve nite liksel değerlendirilmeler yapılır. Günümüzde manyetik anoma lilerin değerlendirilmesinde en çok kullanılan yöntemlerden birisi Talwani yöntemidir. Manyetik yöntem süseptibilite kontrastı üzerine kurul muştur. Bu yüzden manyetik verilerin yorumlanmasında süsepti bilite ölçüleri çok önem taşımaktadır. Bu çalışmada Bayburt-Sarıhan skarn zonu bölgesinde man yetik ve süseptibilite ölçüleri yapılarak bölgenin yeraltı yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma alanında ölçü len manyetik toplam bileşen değerleri uygun ölçekli haritala ra geçirilerek değerlendirme yoluna gidilmiştir.. Haritadan uygun iki doğrultu boyunca alınan anomaliler iki boyutlu Tal wani yöntemiyle değerlendirilmiştir. Değerlendirmede model lerdeki bloklarda kullanılacak başlangıç süseptibilite değer leri, numunelerden anizotropik manyetik süseptibilite (AMS) ölçülerinden elde edilmiştir. Yüzey süseptibilite ölçüleri ile bölgenin yanal doğrul tularda süseptibilite değişimi ortaya konulup elde edilen değerler alman toz numune ölçüleri ile karşilaştırılmiştır. Ayrıca toplam bileşen anomali haritasının niteliksel yorum lanması bölgedeki yüzey süseptiblite ölçüleri ile birlikte yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda inceleme alanı içeri sinde bulunan mostra vermemiş manyetit kütlesinin varlığı derinliği ve uzanımı ortaya çıkarılmıştır. VII

SUMMARY The use of magnetic methods is a tool to investigate buried bodies showing high magnetic susceptibility with res pect to surrounding areas as well as the Earth's Magnetic Field. The measurements of the total and vertical companents of the geomagnetic earth field is commonly used in geophy sical exploration. Magnetic surveying methods also may be used in mapping the areal extentions of the basement rocks. The anomaly map (contours) based on all the observatio nal data from the area of interest is interpreted in terms of some known geometrical shapes (such as sheres, cyclinders and dykes) for understanding the geological structure, which is the source of anomaly. This study is based on a data set observed in the area of Bayburt-Sanhan (Skarn Zone). A magnetic anomaly map was prepared using the total component of the magnetic field. Anomalies from two different profiles were evaluated using the 2-D Talwani method. The initial susceptibility values were obtained from samples gathered from the area under investigation. Horizontal susceptibility variations of the survey area were determined from surface susceptibility measurements carried out on the field. These variations were compared with the dusted specimen measurements. Furthermore, total compo nent anomaly map of the survey area was qualitatively inter preted along with surface susceptibility measurements. As the result of interpretations of the data set, depths and extensions of the magnetic bodies exist in the survey area were determined. VIII