Doğu Karadeniz dip tortularının x-ışını floresans yöntemiyle incelenmesi

Abstract

Doğu Karadeniz dip tortularının x-ışını floresans yöntemiyle incelenmesi Bu çalışmada, enerji ayırımlı x-ışını floresans tekniği (EDXRF) ile Doğu Karadeniz dip tortularının, standart ilave metodu kullanılarak Fe, Ba ve Sr'un elementel analizleri yapılmıştır. Dip tortulan kurutulup, havanda dövülmüş ve 200 mesh'lik eleklerden geçirildikten sonra kalitatif analizleri yapılmıştır. özel bir kalıptaki mylar film üzerine 200 mg saf ve artan oranlarda ilgilenilen element (analit) ilavesi yapılarak hazırlanan numuneler 100 mCi şiddetindeki Am-241 radyoizotop halka kaynağıyla uyarılmıştır. Numunelerden yayınlanan karakteristik x-ışınları uygun bir deney geometrisi ile, 5.9 keVde yan maksimumdaki tam genişliği (FWHM) 190 eV olan bir Ge(Li) dedektörüyle sayılmıştır. Ge(Li) dedektöründen çıkan pulsların sayılmasında çok kanallı bir analizörün 2048 kanalı kullanılmıştır. Aynı numune içinde aynı elementin değişik konsantrasyonları için elde edilen karakteristik x-ışını fotopik net alanlan, Compton fotopik net alanına göre normalize edildikten sonra (NFeKnet / NComnJ lineer regresyon metodu kullanılarak her bir numune için ayar eğrileri elde edilmiştir. Bu işlemlerin sonucu olarak Doğu Karadeniz dip tortularının % 2.98 ile % 7.50 arasın da Fe, % 0.032 ile % 0.268 arasında Ba ve 72.99 ppm ile 272.73 ppm arasında Sr ihtiva ettiği bulunmuştur. Anahtar Kelimeler : Enerji ayırımlı x-ışını floresans yöntemi, Dip tortulan, Konsantrasyon

Analysis of Doğu Karadeniz sea-bed sediments by x-ray fluorescence method In this work, Fe, Ba and Sr elemental analysis of Doğu Karadeniz sea-bed sediments has been carried out using the method of standart addition and energy dispersive x-ray fluo rescence technique (EDXRF). The qualitative analysis of samples has been performed after sea-bed sediments had been dried, ground and sieved by a 200-mesh sieve. We preapered a pure sample of mass 200 mg and other samples by adding increasing amounts of analyte to the pure sample. These samples are put on a mylar film stretched over a brass mould. The atoms of these samples have been excited by y-rays from an Am-241 radioisotope source having 100 mCi intensity and the shape of a ring. Characteristic x-rays emitted by the sample have been detected by a Ge(Li) detector having a 190 eV full width at half maksimum (FWHM) and a suitable geometry of setup. We have used 2048 channels of a multichannel analyzer to count pulses from Ge(Li) detector. Calibration curves have been obtained using the linear regression method after net areas of the characteristic x-ray fotopeaks obtained for various concentrations of the same element in the same sample had been normalized with respect to the area of Compton fotopeak(NFflKa-/NO01I11J. According to our measurements it has been found that Doğu Karadeniz sea-bed sedi ments contains Fe at proportions % 2.98-% 7.50, Ba at proportions % 0.032-% 0.268 and Sr at 72.99 ppm - 272.73 ppm. Key Words: Energy dispersive x-ray fluorescence method, Sea-bed sediments, Concen tration VI