Doğu Karadeniz yöresinde tesis edilen larix ssp. orijin denemelerinin dokuz yıllık sonuçlarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET DO?U KARADENİZ YÖRESİNDE TESİSİ EDİLEN LARJX ssp. ORİJİN DENEMELERİNİN DOKUZ YILLIK SONUÇLARININ DE?ERLENDİRİLMESİ Geçmiş yıllarda tür adaptasyon denemesi amacıyla Meryemana Araştırma Orman'ına 1963 yılında dikilen Lark decidua, 1978 yılında dikilen Larix occidentalis ve Larix lariciana fidanları üzerinde yapılan gözlemler sonunda, bu Melez türlerinin Doğu Karadeniz Bölgesine uyum sağladıkları inancına varılmıştır. Bu nedenle Melezlerin bu yörede orijin denemeleri biçiminde ele alınması düşünülmüştür. 1984 yılında, çeşitli Avrupa ülkelerinden sağlanan üç Melez türünün toplam 33 adet orijininden tohumlar (Larix decidua: 28, L. leptolepis:3 ve L. eurolepis:2), Meryemana Araştırma Fidanlığı'na ekilerek elde edilen 1+1 yaşlı fidanları ve kontrol olarak 4+0 yaşındaki Ladin fidanları ile birlikte, bu bölgede 1000-1600 m yükseltilerde seçilen beş deneme alanına dikilmişlerdir. Fidanlıkta ve arazide geçen toplam dokuz yıllık sürede, fidanlarda mantar, böcek ve don zararı görülmemiştir. Dokuz yaşındaki fidanlar üzerinde ölçme ve gözlemler yapılmıştır. Elde edilen verilerle istatistik analizler yapılarak, en çok boylanan ve en çok yaşama yüzdesi gösteren orjinler belirlenmiştir. Buna göre; i. Beş deneme alanında birlikte bulunan 23 melez orijinin boyu yılın sonunda 2. 1-3,6 m arasında değişerek ortalama 2.85 m olmuştur. 4+0 yaşında dikilen Doğu Ladini (Picea orientalis) orijinimiz ise 0,9 m olabilmiştir. ii. Deneme alanlarında en çok boylanan orijinlerimiz, boy sırasına göre 11. 8. 12. 15. 7 ve 14 nolu orijinlerimiz belirlenmiştir. Bunlardan 11 ve 14 Larix eurolepis (3.6, 3.1 m), 12 ve 15 Larix leptolepis (3.2, 3.2 m) ve 7 ile 8'de Larix decidua (3.2, 3.3 m) orijinleridir. iii. Yedi yıllık arazi aşaması sonunda, Melez orijinlerinin yaşama yüzdeleri genellikle kabul edilebilir düzeyde bulunmuştur. iv. Bu orijinlerin ağaçlandırma alanlarında % 10-15 oranlarında küçük gruplar halinde ya da tamamlamalar da kullanılması önerilebilir. Anahtar Sözcükler : Doğu Karadeniz Yöresi, Melez, Orijin, Orijin Denemeleri

SUMMARY AN EVALUATION OF THE LARLX ssp. PROVAN ANCE TESTS IN EAST BLACK SEA PROVIENCE : 9 YEARS RESULTS Provenance invertigations on three Larix (L. decidua: 28 origin, L. leptolepis: 3 origin, L. eurolepis: 2 origin) and one native spruce (Picea orientalis) undertaken at Black sea Region. Seeds of Larix species were provided from different European Countries. In 1984 1+1 Larix Seedlins for all origins and 4+0 spruce seedlings which are rasied at Meryemana nursery, were planted at five different Locations separated between 1000-1600 m (Kapuköy-1000 m, Erimez,-1250 m Erimez - 1550 m Meryemana-1250 m, Meryemana- 1600 m). After seven years record's on plant height and survival percentage were taken data obtained statisticaly analysized. The result and recommendations are summarized as below; i. Average plant heights of 23 origins at five different location's are 2.85 m (2.1 - 3.6) m However plant height of native spruce was 0.9 m. ii. Origin's no (11, 8, 12, 15, 7 and 14) were the best amond the other's. Average plant height with origin no. 11 and 14 (L. eurolepis) was (3.6, 3.1 m), with origin no. 12 and 15 (L. leptolepis) was (3.2, 3 m) and with origin no. 7 and 8 (L. decidua) was (3.2, 3.3 m) respectively. iii As general survival percentage's of plants height are acceptable. iv. 23 origin's plant could be recommended for planting as 10-15 % small group area or for replanting in reforestation area. Key Words : East Black Sea Region, Larix ssp., Provenance, Provenance investigations. VI