Kozlu (Zonguldak) bölgesinin zaman-sıcaklık-derinlik ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

iv ÖZET Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzası Kozlu (Zonguldak) böl- gesinde Zaman-Sıcaklık-Derinllk ilişkilerinin araştırılma` sı amacını taşıyan bu çalışmada Sovyet bilim adamlarından Lopatin tarafından geliştirilmiş ve ana kaya olgunluk de- recesinin (ve kömürleşme derecesinin) saptanmasında kulla- nılan vitrinit yansıtmasının hesap yoluyla bulunmasını sağ- layan bir yöntemin bölgede uygulanması yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda; yöntemin uygulanabilmesi için gerek- li olan jeolojik bilgiler (stratigrafik kalınlıklar? jeo- lojik yaşları yapısal özellikler), havzada daha önce yapıl- mış çalışmalardan derlenmiştir. Çeşitli derinliklerde' ( -V 150 ve - 500 m.) yapılan sıcaklık ölçümleriyle bölgeye ait jeotermik gradyan.( 1.1 °C/100 m.) ve ısı akısı- (0.55 H.P.U.) hesaplanmıştır. Elde edilen bu.bilgilerin ışığı altında bölgenin Z.aman-Sıcaklık-Derinlik ilişkileri- nin araştırılması amacını taşıyan dört ayrı model diagram (stratigrafik kalınlıklara bağlı olarak) hazırlanmış ve lopatin yöntemine uygun şekilde her model için Zaman-Sieak- lık İndisi (î) ve vitrinit: yansıtması (Ro) değerleri hesap yoluyla teorik olarak bulunmuştur *. Ayrıca çeşitli derinliklerde, çeşitli damarlardan alınan örneklerde vitrinit yansıtması ölçümleri yapılmıştir. He- sap edilmiş ve ölçülmüş vitrinit yansıtması değerleri karşılaştırılmış ve IV model diagramdan ulaşılan vitrinit yansıtması değerlerinin (% 0.55-1.08) ölçüm yoluyla elde edilen vitrinit yansıtması değerleriyle (% 0;65-1.02) ben- zerlik içerisinde oldukları görülmüştür. Bu nedenle IV model diagramının bölgenin Zaman-Sıcaklık-Derinlik ilişki- lerini en as hata ile yansıtabileceği görüşüne varılma,şfcır0

V SUMMARY The purpose of this study is to investigate Time-Temperature- Depth relationship in Kozlu (Zonguldak) district of North- western Coal Basin of Anatolia. In this study» the applica- tion of a method developed by Lopatin has been carried out in the district. This method provides a calculation proce- dure to predict vitrinite reflectance which is used for de- termining the degree of coal rank (and degree of maturity of the source rock). The geological information (i.e., stratigraphical thicknesses, geological ages, structural fatures,), reguired for the app- lication of the method has been obtained from the previous studies carried out in the region. Through the temperature measurements made at various depths (ranging between &§? and -500 m.) the geothermaâ; gradient (1.4 °C/100 m.) and the heat flow.(0.55 H.F.U.) value for the district have been calculated. Using the aforementioned, information, four » differet model diagrams have been prapered in order to investigate Time-Temperature-Depth relationships of the region. For each model., Time-Temperature index (I) and the vitrinite reflectance (Ro) values have been theoretically calculated by using the Lopatin method. In addition, the vitrinite reflectance measurement of the samples (taken at various depths and from various seam) have been carried out in laboratory It has been noted that the vitrinete reflactance value obtained from model (0*55- 1.08 %} are in close agreement with the values found by the laboratory measurement (0.65-1.02 I), Is 1 results model IV has been -selected as to reflect the -Time- Temper a-*'--' ture-Depth relationships of the district witfita minimum error.