Pulur masifi güneybatı kesiminin (Petekli, Yakupabdal ve Elmalı köyleri dolaylarının) petrografi ve metamorfizması

Abstract

ÖZET PULUR MASİFİ' NÎN GÜNEY BATI KESİMİNİN (PETEKLÎ, YAKUP- ABDAL VE ELMALI KÖYLERİ DOLAYLARININ) PETROGRAFİ VE METAMOR- FİZMASI İnceleme alanı, Doğu Pontidlerin güneyinde, mercek biçimli Pulur Masifi'nin (Gümüşhane-Bayburt ) güneybatı kesi minde yer almaktadır. Araştırma alanında yüzeylenen kristalin kayaçlar lito- stratigrafik olarak dokanakları tektonik olan üç ana lito- demden oluşmaktadır. Bunlardan en altta bulunanı Petekli Litodemi olup, başlıca metapelit-metabazit ardalanmasından ve migmatitlerden oluşmaktadır. Petekli Litodemi üzerine bindirme ile çoğunlukla biyotit-gnayslardan oluşan Pirören- ler Litodemi oturmaktadır. Her iki litodem üzerine aynı şekilde tektonik dokanakla esas olarak kataklastik kuvarsit ve kuvars-feldispat şistlerden meydana gelen Serenli Lito demi gelmektedir. Bütün bu litodemlerin ortak yanları şistî amfibolit araseviyeleri ve (meta-)ultramaf it mercekleri i- çermeleri ve de çok sık aralıklarla pegmatit ve diyabaz da marları tarafından kesilmeleridir. Masif içinde ayrıca me- tagabroyik kayaçlar da (Yayla Tepesi Metagabrosu) bulunmak tadır. Çalışma sahasındaki metamorfizma derecesi güneyde am fibolit fasiyesinden, kuzeybatıda granulit fasiyesine kadar artmaktadır. Yörede baskın metamorfizma fasiyesi amfibolit fasiyesi olup, granulit fasiyesi çok dar bir alanda ( * 1 km2) görülmektedir. ilerleyici metamorfizma orta ba sınç/yüksek sıcaklık türündedir. Çalışma alanı ilerleyici metamorf izmadan sonra çoğun lukla yeşilşist fasiyesinde gerileyici metamorf izmaya uğra mıştır. Gerileyici metamorf izmanın izleri en bariz olarak amf ibolitlerde gözlenmektedir. Amfibolitler yerel olarak yeşiltaş haline dönüşmüşlerdir. inceleme sahasında metamorf itleri kesen volkanitler bölgesel ölçekte yoğun bir hidrotermal metamorf izmaya uğra mışlardır. Hidrotermal metamorfizma yeşilşist fasiyesinde gerçekleşmiş olup, sonucunda doleritler diyabaz haline dö nüşmüş, serpantinitlerde tektonik hatlar boyunca listvenit damarları gelişmiş ve metamorf itleri kesen dasit ve andezit ler ise propilitleşmişlerdir. Anahtar Kelimeler: Pulur Masifi, Stratigrafi, Bölgesel Metamorfizma, Hidrotermal Metamorfizma

SUMMARY PETROGRAPHY AND METAMORPHISM OF THE SOUTHWESTERN PART (THE PETEKLÎ, YAKUPABDAL AND ELMALI VILLAGES) OF THE PULUR MASSIF ( NW-TURKEY ). The study area is located on southwestern section of the Pulur Massif extending between Kelkit (Gümüşhane) and Demir- özü (Bayburt) counties in the northeastern part of Turkey. Th`~ raetamorphics exposed in the area of interest are stratigraphically grouped into three lithodems whose con tacts are totally tectonic in character. The lowermost one of these lithodems is Petekli Lithodem consisting basically of metapelite-metabasite alternation, and migmatites. The Pirörenler Lithodem, which comes onto the Petekli Lithodem by overthrust, consists principally of biotite-gneisses. The Serenli Lithodem which thrusted over both the Petekli and Pirörenler lithodems is composed mostly of cataclastic quartzite and quartzo-feldspathic schists. The joint charac teristics of these lithodems are that they all include schistose amphibolite intercalations and metaultramaf ic bodies, and are frequently cut with pegmatite and diabase veins. Moreover, metagabroic rocks (Yayla Tepesi Metagab- bros) are also found in the massif. The metamorphic grade in the study area increases from the amphibolite facies in the south to the granulite facies in the northwest. The prevalent metamorphic facies in the locality is amphibolite, whereas the rocks of the granulite facies crop out over roughly 1 knr. The progressive metamor- phism is of meddium pressure/high temperature type. The locality under discussion experienced retrograde metamorphism under the conditions of the greenschist facies after the progressive metamorphism. The imprint of the retrograde metamorphism is observed outstandingly in the amphibolites. Consequently, they were locally converted to greenstones. The volcanics crosscutting the metamorphics underwent highly intensive hydrothermal metamorphism under the condi tions of greenschist facies on a regional scale. As a conse- qence of the hydrothermal metamorphism, dolerites were converted to diabases, serpentinites to listwaenites through fractures, and dacites and andesites were propyli- tized. Key Words: Pulur Massif, Stratigraphy, Petrography, Regional Metamorphism, Hydrothermal Metamorphism.