Ormancılıkta transport planları ve dağlık arazide orman transport planlarının oluşturulması

Abstract

Ormancılıktaki üretim çalışmalarında transport aşaması, orman işletmeciliği içerisinde oldukça zor, pahalı ve zaman alıcı bir iştir. Ülkemizde her yıl üretilen ortalama 1 5 milyon m-* odun hammaddesi, ağacın kesildiği yerden depolara kadar değişik şekillerde taşınmaktadır. Bu sırada odun hammaddesinin kendisine ve çevresine en az zararla, kalite ve miktar kaybına uğramadan bölmeden çıkarılması, her yıl en az 3,5 milyon m^ odun hammaddesi açığı olan ülkemiz için önemli bir problemdir. Bölmeden çıkarma ülkemizde bugüne kadar planlama dışı kalmıştır. Çalışmada öncelikle orman transport planının yapılacağı bölge seçilmiştir. Daha sonra Kümbet Bölgesi için arazi sınırlaması ve optimal yol ağı planlaması yapılmış, Kümbet Bölgesinde ve diğer benzer bölgelerde bölmeden çıkarma için zaman ve maliyet analizleri gerçekleştirilmiştir. Kümbet Bölgesi Amenajman ve Silvikültür planlarından alınan verilerle silvikültürel, teknik, topoğrafık ve ekonomik koşulları da dikkate alarak en uygun bölmeden çıkarma metodları seçilmiştir. Buna göre 10 yıllık periyot için zaman ve mekansal açıdan mıkro ve makro boyutta planlama gerçekleştirilmiştir. Kümbet Bölgesi orman alanlarında ortalama eğim % 60 olarak bulunmuştur. Bölgenin ormanlık alanlarında mevcut yol yoğunluğu 12,52 m/ha, planlanan optimum yol yoğunluğu(itibari) ise 21,98 m/ha olarak bulunmuştur. Bölgede mevcut yol ağı planı itibariyle işletmeye açma oranı maksimum % 37 olup bu oran optimal orman yol ağı sonrasında % 88,1'e çıkarılmıştır. Ayrıca bölmeden çıkarma analizleri ile çok sayıda verim ve maliyet değerleri elde edilmiştir. Bölgede gerçekleştirilen orman transport planı ile bölmeden çıkarma işi daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle yapılabilecektir. Mekanizasyon oranı 10 yıllık periyotta DKGH için % 6,4'den % 37,4'e çıkarılmıştır. Sonuç olarak Kümbet Bölgesinde yapılacak orman transport planı ile gençleştirme alanlarında sadece tomrukta ortalama 150 bin $ tasarruf sağlanmıştır. Aynca mevcut transport araçlarının rantabl kullanılması, transport sırasındaki kalite ve kantite kayıplarının azaltılması, transport işi için gerekli zaman ve paradan tasarruf sağlanmıştır. Kısaca daha fazla işletmecilik amaçlanmıştır. o Anahtar Kelimeler: Orman Transport Planı, Optimum Orman Yol Ağı, Mekanizasyon Oranı, İşletmeye Açma Oranı, Kümbet Bölgesi, Mikro ve Makro Transport Planı -VII-

In forest management, transportation stage involves a rather difficult, expensive and time-consuming activity. In our country, average forest yield is about 15 million cubic meter per year. Transportation of forest yield from forest to the landings have been practiced in various forms. Transporting forest yield with minimum damage to the environment forms a crucial matter in our country where there exists a 3,5 million cubic meter forest yield deficit per year. Unfortunately, this point has been neglected in forest transport planning to date. In this study first, a suitable area for forest transport planning was selected. This is region known as Kümbet Forest District. Then, a terrain classification and an optimum forest road network planning for the region were carried out. In addition, for Kümbet District or for other similar regions time and cost analysis were performed. Also with the data obtained from the management and silviculture plans of Kümbet District, by taking into account technical, silvicultural, topographical and economical constraints of the region, the optimum transportation methods were determined. The average slope in the forest lands of Kümbet District is 60 %. The existing road density was 12,52 m/ha(meter per hectare). Whereas, the optimum road density was obtained as 21,98 m/ha. In Kümbet District, the exploited forest area with respect to the existing road network is 37 %. In addition to these figures, a number of production and cost values were obtained as the result of extraction analysis. With the proposed Kümbet Forest Transport Plan., the extraction of forest yield can be performed in a shorter time with decreased cost. The rate of mechanization has been raised from 6,4 % to 37,49 % for stumpage for ten-years period. Also, with the application of the plan, it will be possible to save around 150000 $ for the regeneration areas of the forest for only log transportation. Furthermore, the plan ensures the most efficient use of the existing transport machinery, reduction of the losses in quality and quantity during transportation and thus less time-consuming for the operation. Consequently, the proposed plan proposed plan promotes an effevtive management of our forest resources. Key Words: The forest transport plan, Optimum forest road network, The rate of Mechanization, The rate of exploited, Kümbet Forest District Micro and macro transport plans -VIII-