Kuyruk teorisi modelleri ve Trabzon Limanı`nda bir uygulama

Abstract

ÖZET Ulaştırma; sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik kalkınmanın en önemli parametrelerinden birisidir. Bu parametre, ülke kalkınmasının altyapısını oluşturur. Bir ülkedeki ulaştırma ağı yoğunluğunun, o ül kedeki gelişmişlik ölçütlerinden biri sayılmasının nedeni de budur. Ulaştırma sisteminin bir alt sektörü olan deniz ulaştırması esas itibariyle, yük taşımacılığı için kullanılmaktadır. Bu sektörde yolcu taşımacılığı pek azdır ve genellikle turizm amaçlıdır. Limanlar, deniz ulaştırmasının en önemli altyapısını oluşturur. Liman planlamalarında ise istatistiksel analizlerin yanında `Sistem Analizi` önemli bir yer tutar. Bir liman sistemi incelendiğinde şu süreçlerin varlığı görülür:. Liman sistemine gemi gelişleri süreci,. Limana gelen gemi hemen servise alınıyorsa kuyrukta bekleme süreci,. Gemilerin servis (yükleme ve boşaltma) süreci,. Servisi biten gemilerin sistemden ayrılış süreci. Bu süreçler tipik Sıra Bekleme Modellerinde ele alınan süreçlerin benzerleridir. Dolayısıyla `Sıra Bekleme Modelleri` için geliştirilmiş bulunan `Kuyruk Teorisi`, Liman sistemine de uygulanabilir. Bu çalışmada, Trabzon Limanı örneğinde Kuyruk Teorisinin limanla ra nasıl uygulanabileceği gösterildi ve elde edilen sonuçlar indelendi. Bu amaçla, Trabzon Liman Sisteminin analizine bağlı olarak gerçek veri lerle bir uygulama yapıldı: Gemi gelişleri dağılımı, geliş aralıkları dağılımı ve servis süreleri dağılımlarının istatistiksel analizleri ya pıldı ve gerçek veriler kullanılarak çeşitli Kuyruk Modelleri Trabzon Limanı 'na uygulandı. Çalışmanın sonunda, Kuyruk Modellerinin Trabzon Liman Sistemi için gerçeğe yakın sonuçlar verdiği saptanmıştır.

SUMMARY Transportation is one of the important parameters for social, political, cultural and economical development. This parameter constitutes the infrastructure of a country which is economically in progress. This is why the density of the transportation network is appumed to be one of the main eriteria in terms of a country's development. Sea transport which is a subdivision of the general transportation system is fundamentally used for shipping. This division of transporta tion hardly carries passengers as it is mainly based on tourism purposes. Harbors are the most important substructures of the sea transport. Besides the statistical analysis, system analysis takes a very important part in designing harbors. The following periods can be given when a harbor system is taken into consideration:. Arriving period of the ships at the harbor,. Waiting period of the ships in the queue,. Service period (loading-unloading) of the ships,. Leaving period of the ships from harbor. These periods are as the same as those taken for the typical Waiting Line Models. Therefore, the Queuing Theory improved for the Waiting Line Models can be applied to harbor systems. In the study, it was shown how the Queuing Theory can be applied to Trabzon Harbor and the results obtained were interpreted. To accomplish this, an analysis of Trabzon Harbor System was conducted using real data. The analysis included are the statistical analysis of the distributions associated with the arriving periods at the harbor arriving intervals, and service periods of the ships. Based on these analysis, it can be seen that the Queuing Models applied to Trabzon Harbor has given results fairly close to reality. At the end, the efficiency of Trabzon Harbor was evaluated and an assessment concerning the loading and unloading activities was carried out. VI