Doğu Karadeniz Bölgesi kum-çakıl ihtiyaç ve potansiyel dengesinin etüdü

Abstract

Türkiye'de 1950' li yıllarda başlayan köyden kente göç, 1970' 11 yıllarda en üst Beviyeye ulaçtı ve günümüze kadar devam etti. Bu hızlı ve kontrol dışı göç, özellikle kıyı yerlerim bölgelerinde başta hızlı ve çarpık bir yapılaşma olmak üzere bir çok sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu sorunlar daha sonra kıyı dengesinin bozulmasında etkin birer parametre olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Araştırmanın yapıldığı Doğu Karadeniz Bölgesi için bu parametrelerden birincisi ve en önemlisi, kıyılardan kum- çakılın bilinçsizce ve mühendislik kaidelerine aykırı olarak alınmasıdır. Bunun sonucunda ise kıyının hidrodinamik engesi bozularak büyük ölçüde deniz tahribatı meydana gelmektedir. Acaba sorun nedir? Bölgedeki mevcut kum-çakıl potansiyeli gereksinimden mi az, yoksa bölgedeki kum-çakıl potansiyeli yeterli olup; yer, miktar ve zamanlama veya diler uygulamalarda hata ve eksiklikler mi yapılıyor ve bu nedenle de kıyının hidrodinamik dengesi bozularak, deniz tahribatı meydana geliyor? Bu tezde, bütün bu konular araştırılmıştır. Bu çalışma altı ana kişim ve bir de ek kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda, yapılan çalışmanın amaç ve kapsamı hakkında genel bilgiler verilerek, kapsamlı bir literatür araştırması yapılmış, kıyı yasası ve uygulamalarıyla ilgili bilgiler sunulmuştur. İkinci kısımda, yapılan teorik çalışmalar sonucunda Doğu Karadeniz Bölgesinin 2000 yılı ve sonrası için kum-çakıl ihtiyacı tespit edilerek, bu bölgenin mevcut kum-çakıl potansiyeli hesaplanmıştır, üçüncü kısımda, yapılan hesaplamalar yardımıyla bir takım bulgular elde edilerek, bölgedeki kum-çakıl ihtiyaç ve potansiyelinin dengesi kurulmuştur. Dördüncü kısımda, kıyı hidrodinamik dengesinin irdeleme ve deleri en dirmesi yapılmıştır. Beşinci kısımda, bu çalışmada elde edilen sonuçlar ve altıncı kısımda da öneriler sunulmuştur. Ek kısımda ise, bölgedeki kıyıların çeşitli kesitlerinden fotoğraflara yer verilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Kıyı yasası, kıyı hidrodinamik dengesi, kum-çakıl ihtiyaç ve potansiyeli, kum-çakıl birikimi ve sediment taşınımı. v ı

Migration which was begun from village to city in 1950' s years in our country and it reached to peak in 1970' s years and continued up to now. Migration which uncontrolled and fast accomplished a lot of problems such as coastal erosion, crooked settlement etc. in the shore districts. Coastal erosion is the first and most important of these problems. Because there is a large erosion in Eastern Black Sea Region. What is the reason of erosion? There are a lot of parameters about coastal erosion. One of them is the breaking of coastal balance. If aggregate is taken away from coasts without engineering rules, coastal erosion is occured. Therefore, coasts are destroyed and coastal hydrodynamic balance is broken. What is the problem? Is there enough aggregate in the region or not? If there is enough aggregate in the region's coasts, why is coastal erosion still occured there? Whether, are some faults being done to avoid erosion and to keep coastal hydrodynamic balance? So, all these subjects have been investigated in this thesis. This Btudy includes six chapters and also appendix. In the first chapter, some knowledge has been presented about purpose and embrace of this study and some literatures have been surveyed. Coast law and its application have been presented. In the second chapter, aggregate need and potential have been calculated by using a few methods for the region. In the third chapter, aggregate need and potential balance are investigated for the region. In the fourth chapter, coastal hydrodynamic balance has been given. In the fifth conclusions are given. In the last chapter, proposals have been presented and also in the appendix, some photographs from the region's coasts have been presented. KEY WORDS: Coastal law, coastal hydrodynamic balance, aggregate need and potential, aggregate accumulation and sediment transport. VI