Türkiye`nin ölümlülük yaş yapısına model yaşam tablolarından en uygun kalıbın seçimi

Abstract

Ill ÜZET Bu çalışmada, Türkiye'nin ölümlülük yaş örüntüsünü yansıta bilecek, model yaşam tablolarındaki en uygun kalıbın seçimi amaçlanmıştır. Seçim işlemleri, Coale-Demeny (1966) ve Bir leşmiş Milletleri (1982) model yaşam tablolarında gerçek leştirilmiştir. Çalışmada, 1966-67 Türkiye Nüfus Araştırması verilerine göre Shorter ve Macura tarafından yapılmış yaşam tablosu temel olarak alınmıştır. Model yaşam tablolarında en uygun kalıbın seçimi bu tabloya göre yapılmıştır. Coale-Demeny model yaşam tablosunda, khi kare testi ve R ölçütüne göre, Türkiye'nin ölümlülük yaş yapısına Güney ka lıbın en uygun olduğu bulunmuştur. B.M. Model yaşam tablo sunda, temel bileşenler ve khi kare testi ile yapılan çalışma sonucu Güney Asya kalıbının en uygun olduğu bulunmuştur. Bu iki model yaşam tablosunda, Türkiye'nin yaş gruplarında yaşayan kişi sayılarına göre yapılan grafik çizimlerinde Güney ve Güney Asya kalıplarının küçük yaşlarda Türkiye'nin değerlerinden uzaklaştığı görülmüştür. Bu durumda, Türkiye ölümlülüğü çocuk ve yetişkin ölümlülüğü olarak incelenıriistir. Çocuk ölümlülüğünde grafik çizimiyle en uygun kalıp, Coale- Demeny model yaşam tablosunda Doğu, B.M. model yaşam tablo sunda Sili kalıbı bulunmuştur. Yetişkin ölümlülüğünde, khi kare testi ve nüfus sayımı verileri kullanılarak uygulanan yaşam sürdürme oranlarına göre en uygun kalıp, Coale-Demeny model yaşam tablosunda Batı, B.M. model yaşam tablosunda Genel kalıbı bulunmuştur. B.M. ve Coale-Demeny model yaşam tablolarında Türkiye'nin ölümlülük yaş yapısına en uygun kalıplar da ve çocuk ile yetişkin ölümlülüğü için ayrı ayrı bulunan en uygun kalıp larda, Türkiye'nin 1966-67 döneminde hangi düzeylerde ol duğu hesaplanmıştır. Bu düzeylere göre, model yaşam tab lolarının varsayımları kullanılarak, Türkiye'nin 1981-82 dönemine ait bazı nüfusbilimsel ölçütlerin tahmini yapılmış tır.

IV SUMMARY The purpose of this study is to reflect age structure of mortality and selection of appropriate pattern in the model life table, the process of the selection were made in the Coale-Demeny (1966) and U.N. (1982) model life tables. In this study, model life table which was made by Shorter and Macura according to the Turkish demographic survey in 1966-67 taken as basis. Appropriate pattern has been selected according to this table. In Coale-Demeny model life table, in respect of khi square test and R criterion; it is found that, age structure of mortality in Turkey is suitable for South model. In U.N. model life table; according to the some calculation with basic components and khi square test, South Asia is suitable for Turkey. Number of survivors in each age groups have been graphed and it was seen that South and South Asia model are not suitable for the small age groups in Turkey in these two model life table. In this case, mortality in Turkey was examined in child mortality and adult mortality. In child mortality graphes have showed that, East is the appropriate pattern in Coale-Demeny model life table, Chile is the appropriate in U.N. model life table. In adult mortality, according to the khi square test and survivor rates which have been got from population census's data, appropriate pattern is found West in Coale-Demeny model life table in U.N. model life table appropriate pattern is General. Turkey's levels have been calculated in 1966-67 period. According to the these levels, appropriate pattern which are found seperately in age-structure of either child mortality or adult mortality in U.N. model life tables and Coale-Demeny model life tables. In respect of these levels using with model life table's assumption, it has been âstimated some demographic criteria for Turkey in 1981-82 period.