Rutubet oranı ve bazı organik çözücülerin doğu ladini (Picea orientalis (L.) link) odunu gaz permeabilitesi üzerindeki etkilerin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, sahip olduğu teknolojik özellikleri nedeni ile ülkemiz Orman Ürünleri Endüstrisinde önemli bir yer tutan Doğu ladini (Picea orientalis (L)Link.) odununun gaz permeabilitesi üzerine rutubet oranı ve organik çözücülerin etkisi araştırılmıştır. örnek ağaçlar, Maçka Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı Karahava bölgesi saf ladin meşçerelerinden alınmış ve deneyler ilgili standartlara göre hazırlanan örnekler üzerinde yapılmıştır. örneklerin yıllık halka genişlikleri, yaz odunu katılım oranlan, hücre çeperi maddesi oranı, traheid ve kenarlı geçit boyutları ile hava kurusu ve tam kuru özgül ağırlıkları belirlendikten sonra, tam yaş, hava kurusu ve tam kuru rutubet derecelerindeki gaz permeabilite değerleri, gövde yüksekliğinin 2, 7 ve 12 m' leri için incelenmiştir, örnekler daha sonra yüzey gerilim kuvveti düşük bazı organik çözücüler ile muamele edilerek, serbest suyun çözücü ile yer değiştirmesi esasına dayanan özel bir kurutma işlemine tabii tutulmuş ve permeabilite değerleri tekrar ölçülerek çözücünün etkisi araştırılmıştır. Sonuç olarak, ağaç malzemenin gaz permeabilitesi üzerinde rutubet oranının, iletim elemanlarının morfolojik yapılarının ve kullanılan çözücü türünün etkisi önemli bulunmuştur. Taze halde iken maksimum permeabilite değerine sahip olan örneklerin serbest suyun buharlaşmasına bağlı olarak ortaya çtkan kenarlı geçit aspirasyonu nedeni ile, permeabilite değerlerinde %76-82 oranında bir azalma tesbit edilmiştir. Lif doygunluk noktasından itibaren ise kapılar akış yollarındaki daralmalar nedeni ile permeabilite değerleri doygun hale göre %6-9 oranında daha düşük bulunmuştur. Odundaki serbest su ile yer değiştirerek kapılar kuvvetlerin etkisini azaltmak amacı ile kullanılan aseton, benzen ve pentarı uygulamaları sonucunda ise, yüzey gerilim kuvvetlerinin büyüklüğüne bağlı olarak en iyi sonuçlar aseton ile muamele edilen örneklerden elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Picea orientalis (l)Link., gaz permeabilitesi, kenarlı geçit çiftleri, geçit aspirasyonu, kapilarite, yüzey gerilim kuvveti, viskozite, aseton, benzen, pentan VI

The main purpose of this study is to investigate the effects of moisture content and solvent exchange drying by using organic solvents with low surface tension force on the gas permeability of Oriental spruce (Picea orientalis (L)Unk.) wood. All trees used for experiments were obtained from Karahava region of Maçka Forest Enterprise, and samples were then transported to laboratories in Wood Science Department to prepare in accordance with the related standards. Gas permeability of samples in green, air-dry and oven-dry conditions were measured for different lengths of stem after their width of annual rings, the ratio of latewood in annual rings, the specific gravity in air-dry and oven- dry conditions size of tracheids and bordered pits, and porosity were determined. According to data obtained from this study, it may be concluded that width of the annual rings, moisture content, height in stem, and type of organic solvent used for solvent exchange drying are found to be statistically important. Key Words: Oriental spruce, gas permeability, solvent exchange drying, viskosity, borderd pits, pit aspiration, capillarity, surface tension forces, acetone, benzene, pentane VII