Kontraplaklarda tomruk buharlama ve kaplama kurutma şartlarının formaldehit emisyonu üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, kontrplak üretiminde uygulanmakta olan tomruk buharlama ve kaplama kurutma işlemlerinin odunun kimyasal yapısı ve dolayısıyla formaldehit emisyonu ile eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü ve çekme - makaslama dirençleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, laboratuar koşullarında 3 ağaç türünden, uygulanan farklı işlemlere göre 9 gruba ayrılan soyma kaplamalardan 3 tabakalı kontrplaklar üretilmiştir. Kontrplak üretiminden önce, kaplamaların bir kısmı kimyasal analizler için ayrılarak uygun boyutlara getirilmek amacıyla yongalandıktan sonra öğütülmüşlerdir. Kimyasal analizlerin uygulanmasında TAPPI Standart Metodlar kullanılmıştır. Deneme kontrplaklarının formaldehit emisyonları perferatör metodu ile fotometrik olarak, WKI - Şişe metodu ile fotometrik ve iyodometrik olarak belirlenmiştir. Eğilme direnci ve eğilmede elastikiyet modülü deneyleri TS 3969 (1983), çekme - makaslama direnci ise TS 47 (1981) de belirtilen esaslara uygun olarak yapılmıştır. Sonuç olarak, uygulanan tomruk buharlama ve kaplama kurutma işlemlerinin kimyasal yapı üzerinde etkili olduğu, çözünürlük değerleri, pentozan miktarı asetil grubu miktarlarını azalttığı, odun asiditesini ise artırdığı tesbit edilmiştir. Buharlama ve doğal kurutma işlemleri formaldehit emisyonunu azaltıcı etki yaparken kaplamaların teknik kurutulmasında uygulanan sıcaklığa bağlı olarak formaldehit emisyonunun arttığı belirlenmiştir. Formaldehit emisyonu miktarı kayın kontrplaklarda okume ve kızılcam kontrplaklarına göre daha düşüktür. Anahtar Kelimeler: Kontrplak, Kaplama, Formaldehit Emisyonu, Teknik Kurutma, Doğal Kurutma, Tomruk Buharlama, Odun Kimyasal Yapısı, Asetil Grupları, Eğilme Direnci, Eğilmede Elastikiyet Modülü, Çekme - Makaslama direnci. vıı

SUMMARY EFFECTS OF PRE - TREATMENT AND VENEER DRYING CONDITIONS ON FORMALDEHYDE EMISSION OF PLYWOOD In this study, effect of log steaming and veneer drying processes which have been applied during the plywood production on the chemistry of wood, and consequently formaldehyde emission, bending strength, modulus of elasticity and shear - tensile strength were investigated At the laboratory, three - layer plywood were produced from the rotary veneers of okoume, beech and calabrain pine species in different nine variations. Before the plywood production, some of the veneers were chipped and then ground for the chemical analysis. TAPPI Standart Methods were used for these chemical analysis. Formaldehyde emission was determined by WKI - bottle method and perforator method, bending strength and modulus of elasticity by TS 3969 (1983), and shear - tensile strength by TS 47 (1981). As a result, the processes of log steaming and veneer drying were determined to have infuluenced the chemical structure of wood, and reduced portions of pentosans and acetil groups, but increased acidity of wood. Also log steaming and air drying treatments were reduced the formaldehyde emission of plywood. On the other hand, the formaldehyde emission was increased due to the temperature in kiln drying. Amount of formaldehyde emission from calabrain pine plywood was found to be higher than those of beech and okoume plywood. Key Words: Plywood, Veneer, Formaldehyde Emission, Kiln Drying, Air Drying, Log Steaming, Chemical Structure of Wood, Acetyl Groups, Bending Strength, Modulus of Elasticity, Shear - Tensile Strength. vm