Farklı tuzluluk ve sulama seviyelerinin bazı kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) genotiplerinde kök ve sürgün gelişmesine etkileri

Abstract

Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) tuzluluk ve kuraklık gibi olumsuz çevre şartlarına dayanıklı bir bitkidir. Ancak bu dayanıklılık genotiplere bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle farklı genotiplerin tuzluluğa ve kuraklığa dayanıklılığının belirlenmesinde fayda vardır. Bu araştırma farklı kinoa genotiplerinin sürgün ve kök büyümesi üzerine değişik tuzluluk ve sulama seviyelerinin etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Araştırma Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi laboratuvar ve seralarında 3 ayrı deneme olarak yürütülmüştür. Denemelerde farklı orijinlere sahip 4 popülasyon ve 11 çeşit kullanılmıştır. Çimlendirme testinde 6 farklı tuz konsantrasyonu (0, 100, 200, 300, 400 ve 500 mM NaCl) kullanılarak çimlenme oranı, çimlenme süresi ve hassaslık indeksi belirlenmiştir. Fide döneminde tuzluluğun (0, 100, 200, 300, 400 ve 500 mM NaCl) ve kuraklığın (tarla kapasitesinde sulama, tarla kapasitesinin %50, 25, 10 ve 5'i oranında sulama) etkilerini belirlemek amacıyla yapılan çalışmalarda ise sürgün ve kök uzunluğu, sürgün ve kök kuru ağırlıkları, kök/sürgün oranları ve dayanıklılık tolerans değerleri belirlenmiştir. Araştırmalar tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür.Kinoada çimlenme oranı, çimlenme süresi ve çimlenme hassaslık indeksi tuzluluk seviyeleri ve genotiplere göre değişiklik göstermiştir. Tuz konsatrasyonu arttıkça çimlenme oranı azalmış, çimlenme süresi uzamıştır. Artan tuz konsantrasyonu sürgün ve kök uzunluğu ile kuru ağırlıklarını düşürmüştür. Titicaca ve French Vanilla çeşitleri tuz tolerans yüzdesi en yüksek olan çeşitler olarak bulunmuşlardır. Sulama seviyesi azaldıkça sürgün ve kök uzunlukları ile kuru ağırlıkları ve kurağa tolerans yüzdeleri düşmüştür. Kök/sürgün oranı ise tarla kapasitesinin %50'si seviyesindeki sulamada daha yüksek bulunmuştur. Q-52 kuraklık tolerans yüzdesi en yüksek olan çeşit olarak belirlenmiştir.

Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) is a plant that is resistant to adverse environmental conditions such as salinity and drought. However, this resistance varies depending on genotypes. For this reason, it is useful to determine the resistance of different genotypes to salinity and drought. This study was planned to determine shoot and root growth of different quinoa genotypes at different salinity and irrigation levels. The research was carried out in three different experiments in the laboratory and greenhouses of the Faculty of Agriculture of Atatürk University. Four populations and 11 varieties with different origins were used in the experiments. In the germination test germination rate, germination time and sensitivity index values were determined using 6 different salt concentrations (0, 100, 200, 300, 400 and 500 mM NaCl). Studies conducted to determine the effects of salinity (0, 100, 200, 300, 400 and 500 mM NaCl) and drought (irrigation at field capacity, irrigation at 50, 25, 10 and 5 percent of field capacity) during the seedling period, shoot and root length, shoot and root dry weight, root/shoot rates and percentage tolerance values were determined. The experiments were carried out according to the completely randomized design.Germination rate, germination time and germination sensitivity index value of quinoa were varied according to salinity levels and genotypes. As the concentration of salt increases, the rate of germination decreases and the duration of germination increases. Increased salt concentration reduces shoot and root length and dry weights. Titicaca and French Vanilla varieties were found as varieties with the highest percentage of salt tolerance values. As the level of irrigation reduces, lengths and dry weights of shoots and root and tolerance percentages values are reduced. The root/shoot rate was higher in irrigation application at 50% of field capacity. The Q-52 has been identified as the variety with the highest percentage of drought tolerance value.