Uzungöl`e taşınan yığıntı materyalinin tespiti ve taşınan materyal ile gölşün dolmasını engelleyecek önlemler üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET `Uzungöl'e Taşınan Yığıntı Materyalinin Tesbiti ve Taşınan Materyal ile Gölün Dolmasını Engelleyecek önlemler Üzerine Bir Araştırma`. Bölgemizin önemli turistik mekanlarından olan Uzungöl, derelerin taşıdığı çeşitli boyuttaki materyal (taş, çakıl, kum, toz, kil ve bitki kalıntıları) sonucunda dolma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Gölün korunması yöre turizmi açısından kaçınılmaz bir zorunluluk olduğu gibi, turistik tesislerin ve buralarda çalışan insanların ekonomik geleceği açısından da önemlidir. Gölün, DSİ tarafından 1969 yılında yapılmış bir derinlik haritası mevcuttur. Bu harita ile 1994 yılında tarafımızdan yapılan derinlik haritası kıyaslanarak gölde biriken yığıntı materyali miktarı hesaplanmıştır. Böylece, daha doğru, objektif ve pratik olunabileceği düşünülmüştür. Uzungöl'de yığıntı materyalinin neden olduğu hacim kaybının 5717 m3/yıl, alan kaybının 780 m2/yıl, buna karşılık havzanın taşıntı materyali veriminin 50 m3/km2/yıl olduğu, şu anda mevcut olan ve ancak tozdan büyük çaptaki materyali tutabilen Haldizen Deresi üzerindeki iki tersip bendinin 7 yıl içerisinde dolup fonksiyonlarını kaybedebilecekleri ve böylelikle gölün yaklaşık 60 yıl sonra dolacağı bu çalışma ile ortaya konmuştur. Göle gelen materyalin, önerilen yapılarla göle gelmeden depolanması çözümü; sürat, etkinlik ve ekonomiklik açısından diğer seçeneklerden daha uygun olacağı gibi, gölde birikecek yığıntı materyali miktarını 500 m3/yıl'a düşüreceği ve böylelikle gölün dolma süresini de 650 yıla çıkartabileceği hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler : Erozyon Kontrolü, Rüsubat Verimi, Siltasyon VI

SUMMARY `A study on precautions to prevent Uzungöl from precipitate of sediments and determinations of its value transported to Uzungöl` Uzungöl, where is one of the most imported touristic place in Eastern Black Sea Region, is in danger to precipitate with sediments. Preventing the lake from sediment yields is an imported factor both for regional tourism and economical future of the people working in this area. In order to get more significant and objective comments, the amount of silt was determined by comparing with two maps prepared by DSİ in 1969 and our study group in 1994. Volume and area lost caused by precipitating the sediments transported to Uzungöl are about 5717 m3/km2/year and 780 m2/year, receptively. According to our results, Uzungöl may probably be fully covered by sediments within 60 years because two bends holding only big materials on Haldizen River may loose its functions caused by precipitation with sediments. Results showed that it is possible to reduce the amount of sediments to about 500 m3/year and increase to time of the precipitation about 650 years by storing the sediments with suggested structures before they reach the lake. Key words: Erosion control, Sediment Yield, Silt VII