Bilgieriş bilgi erişim sistemi ve bilgisayar bilgi erişim sorgu dili tasarım ve gerçekleştirimi

Abstract

ÖZET Bilgisayar destekli kütüphaneler günümüzde hızla artmaktadır. Bir kütüphane bilgisayardan çeşitli şekillerde yararlanabilir. Personel yönetimi ve işletme haricinde kaynakların ve okuyucuların takibinde kullanılması en klasik yaklaşımdır. Bilginin ne denli değerli olduğunu ona gereksinimimiz olduğunda anlarız. Bundan dolayı bilgiye hızlı ve doğru bir şekilde erişmek için kütüphaneleri kullanırız. îşte kütüphanenin bu konuda hizmet vermesi yani okuyuculara aranan bilgiyi doğru ve hızlı bir biçimde sağlaması için bilgisayar destekli bilgi erişim sistemleri geliştirilmiştir. BILGIERIS seri S.O bu amaçla geliştirilmiş ve uluslararası standartlara uyan bir bilgi erişim sistemidir. BILGIERIS seri S.O aynı zamanda BILBIERIS seri 1.0 ile birlikte bütünleşik bir kütüphane sistemini oluşturmaktadır. BILGIERIS seri S.O ile bir kaynak yazar isminden ya da konusundan aranabilir. Yazar ile aranırken aynı anda birden fazla yazar ile tarama yapılabilir. Konu ile arama yapılırken konuyu oluşturan anahtar sözcükler çeşitli işleçlerle işleme sokulabilir. Böylece konunun daha iyi ifade edilebilmesi sağlanır. Herhangi bir anahtardan tarama yapılırken tarama alanını daraltmak için kısıtlayıcılar da kul lanı labi 1 îr. BILGIERIS seri S.O diğer bilgi erişim sistemlerinde bulunmayan» serbest metin girişi ile herhangi bir konudaki kaynakları tarama özelliğine sahiptir. Bu şekildeki girişte okuyucu kafasındaki sorguyu serbestçe ifade eder hiçbir sorgu dilini bilmesi gerekmez. Bütün bu özellikler BILGISOR bilgi erişim sorgu dilini oluşturmaktadır. BILGIERIS seri S.O COBOL programlama dili ile Data General büyük bilgisayarları üzerindeki AOS/VS işletim sisteminde geliştirilmiş, fakat geliştirim sırasında yazılımın taşınabilir olması da gözönüne alınmıştır. BILGIERIS seri S.O'ın bu özellikleri bir yazılım mühendisliği çalışması içinde gerçekleştirilmiştir.

SUMMARY At present computer aided libraries are increasing rapidly. Libraries may use computers in various areas. The classical way of this is using computers in management of the readers and documents except employee and library management. The rising importance of information is appreciated when used. That's why computers are used in retrieving accurate and fast information. To provide these facilities computer aided information retrieval systems are developed.' BILGIERIS version S.O is an information retrieval system developed for this purpose and it is compatible with international standards. At the same time BILGIERIS version S.O and BILGIERIS version 1.0 can be used as an integrated library information system. In BILGIERIS version 2.0 documents may be accessed by the author's name or subject. While accessing by the author's name» scanning can be made by one or more author names. While accessing by the subject* keywords that build up the subject can be expressed with operators. When scanning by any of the keys for narrowing the search index some restrictions can be used. BILGIERIS version 2.0 has a property that other information retrieval systems don't have; it scans documents of any subject with a free text input. With such an input, having no need for knowing a query language, thq user can express his/her inquiry freely. These properties form the BILGISOR information retrieval query language of BILGIERIS version 2.0. i BILGIERIS version 2.0 has been implemented with the COBOL programming language on the mainframe computer Data Genaral under the AOS/VS operating system but it has been considered to be transportable. These properties of BILGIERIS version 2.0 have been developed in a software engineering environment.