Band konveyör tasarımında bilgisayar uygulamaları

Abstract

ÖZET Maden işletmeciliğinde, ocaktan çıkarılan cevherin kullanıcıya ulaştırılıncaya kadar geçen süreç içerisinde bir çok işleme tabi tutulması ile cevher maliyeti oluşmaktadır. Bu süreç içerisinde cevher maliyetini oluşturan en önemli girdilerden birisi, cevherin cinsine ve taşıma mesafesine bağlı olarak % 40-70 seviyelerinde bulunan taşıma maliyetidir. Cevherin taşınması işleminde kullanılan bir çok sistem mevcut olup, bunların birbirlerine göre avantajlı ve dezavantajlı olduğu yönler bulunmaktadır. Bu sistemlerin seçiminde etkili faktörler ise; taşınan malzemenin cinsi, taşıma yapılan güzergahın özellikleri, taşınan miktar, çevre koşulları ve ortaya çıkacak rizikolardır. Bütün bu faktörler göz önünde alınarak yapılan bir seci mile, taşımanın cevher maliyetine etkisi optimuma indirilebilmektedir. Bu çalışmada; açık maden işletmelerinin derinleşmesiyle sert ve gevşek kayaç açık maden işletmeciliğinde ön plana çıkan band konveyör sistemlerinin matematiksel bir model aracılığı ile temsil edilmesi ve bu modelleri kullanarak farklı işletme koşulları altında tesisin veya tesisi ol usturan parçaların incelenmesi amaçlanmıştır. Bunu gerçekleştirmek için taşıma süresi, taşıma kapasitesi, taşıma hızı ve malzeme özellikleri gibi işletim değişkenleri ile band, rulo, rulman boyutları ve bunların özellikleri gibi ekipman boyutları, bağımsız değişken olarak belirlenmiş; buna karşılık çeşitli çalışma durumlarına göre motor güçleri, motor ilk hareket faktörü, tahrik tamburlarının mili için gerekli motor güçlerinin tahrik tamburlarına göre dağılımı, band emniyet katsayısı, tambur çapları ve taşıma maliyeti, bağımlı değişken ol arak belirlenmiştir. Geliştirilen bu model, herhangi bir taşıma projesinin ilk aşamasında, band konveyör sisteminin oluşturulması, kullanılacak ekipmanların boyutlandırılması ve taşıma sisteminin ekonomik olup olmadığına karar verme aşamasında kullanılabileceği gibi farklı band konveyör tasarımlarının karşılaştırılması amacıylada kullanılabilir.

ii SUMMARY Run of mine ore is subjected to various processes before it reaches the consumer. In this processes, the transportation is one of the most important cost determining factor, of which contribution to the total cost vari es between 40-70% depend! ng on ore type and di stance. There are a lot of methods for ore transport and they have advantages or disadvantages accordingly. Effective factors in chosing among this methods are; the kind of ore to be transported, specifications of the route on which transport will perform, the quantity to be transported, environmental conditions and probable risks. Making a decision by taking in to considiretions all this factors, the effects of transport on the cost can be decreased to an optimum. In thi3 study it is aimed to represent belt conveyor systems, which is predominant in open pit mining as the mining gets deeper, as a mathematic al model and to study the plant or the constituents of the plant under different mining conditions using these models. To perform this, operational variables such as transport time, transport capacity, transport rate material species and independent variables such as belt, its roller and ball bearing dimensions and their specifications are determined and, on the other hand, motor powers, motor first motion factors, power distribution at the shaft of the drive pulleys, belt safety factors, pulley diameters, transport cost being as dependent vari abl es. Thi s devel oped model can be used to establ i sh a bel t conveyor system, to determi ne the di mensi ons of the equi pment bei ng used and to decide whether this transport system is economic or not, and also can be used to compare di f f erent bel t conveyor system desi gns.