Diagnostik x-ışını sistemlerinin kalite kontrolu ile organ dozlarının azaltılması ve görüntü kalitesinin artırılması

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada; di agnostik amaçla kullanılan X-ışını sistemi nin doz çıkışı, banyo sıcaklığı., grid tüp gerilimi koli- matör, -filtre ve tüp acısı parametrelerinin, (PA) akciğer çekiminde organ dozları ve görüntü kalitesine olan etkileri incelenmiştir. Akciğer çekimleri ile doz ölçümlerinde., insan benzeşimini veren Rando -fantom kullanılmıştır» Doz ölçümleri akciğer (hedef), troid ve gonad (hede-f olmayan) organları üzerinde termolüminesans dozimetreler (TLD) ile yapılmıştır. Görüntü kalitesi için kontrast indeksi ölçülmüş ve ayrıca radyoloji uzmanları tarafından.filmlerin nitel olarak değerlendirmesi yapılmıştır. Tüp çıkışındaki değişimler, kontrastın ve organ dozlarının artmasına veya azalmasına neden olmaktadır. Tekraredile- bilirlik, lineerite ve ışınlama zamanında oluşabilecek problemlerin görüntü kalitesi ve organ dozlarını etkile dikleri görülmüştür. Gridsiz çekimlerdeki organ dozlarının düşük olmasına karşılık görüntü kalitesi, gri dl i çekime göre oldukça bozulmaktadır. Artan kVp ile kontrast ve akciğer dozunun azaldığı, gonad dozunun ise arttığı gözlen miştir. Kolimatörlerde oluşabilecek 5 cm.'lik ayar bozuk luğu, troid dozunu yaklaşık iki kat, 15 cm.'lik ayar bozuk luğu ise gonad dozunu 10 kat artırmaktadır. Toplam f i 1 trelemeye, eklenen -filtrelerin doza ve kontrasta olan katkısı nisbeten düşüktür. Tüp çıkış açısında 4° ' 1 i k deği şiklik gonad dozunu 10 kat artırmaktadır.

SUMMARY In this study; the effects of dose output., development temperature, grid, tube voltage, collimator, -filter and beam alignment parameters o-f the diagnostic X-ray unit on organ doses and image quality were studied in the <PA) chest examination. Image quality analysis and dosimetric measurements were performed on an anthropomorphic Rando phantom. Organ doses were measured in lung <target organ), tyroid and gonad (non-target organs) by using thermolumi nescent dosimeters <TLD). For the image quality analysis, contrast index was determined and also films were evaluated subjectively by radiologists. The variations of the tube output causes to increase or decrease in the contrast and organ doses. The problems in repeatability, linearity and exposure time effect image quality and organ doses. In the examination without grid, organ doses are lower, but the image quality is poorer than the one with grid. It was observed that with increasing kVp, contrast and lung dose decrease but gonad dose increaces. The error of 5 cm. in the adjusment of collimator causes to increase in the thyroid dose twice and the error of 15 cm. causes to increase in the gonad dose 10 times. Added filters affect contrast and organ dose very low. The variation of 4° in the take-off angle increases the gonad dose 10 times.