Trabzon (41 derece kuzey) iklim koşullarında Anadolu Kestanesi (Lastanca sativa mill.) kerestesinin güneş fırınında ve açık havada kurutulması üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Kurutma denemeleri 41° Kuzey enleminde bulunan Trabzon iklim şartlarında, Kasım 1995-Mart 1996 ve Mayıs-Temmuz 1996 tarihleri arasında iki peryotta yapılmıştır. Araştırmada 50 mm kalınlıkta toplam t. 8 m3 Anadolu kestanesi {Castanea sativa Mili.) kerestesinin açık havada ve güneş fırınındaki kuruma oranı, süresi, sonuç rutubeti ve kuruma kalitesi gibi özellikler belirlenmiştir. Kurutma denemeleri kış ve yaz döneminde yapılmıştır. Kasım 1995-Mart 1996 tarihleri arasında güneş fırınında kurutulan keresteler % 91.5 başlangıç rutubetinden lif doygunluk noktasına (LDN) 72 günde, % 15.0 sonuç rutubetine 124 günde kurumuştur. Aynı dönemde açık havada kurutulan keresteler, % 79.8 başlangıç rutubetinden LDN`a 140 günde, % 18.5 rutubete ise 185 günde düşmüştür. Bu dönemde fırın ve dış ortam sıcaklıkları ortalaması sırasıyla, 18.9 °C ve 7.7 °C, ortalama fırın ve dış ortam bağıl nemi ise sırasıyla, % 67 ve % 74'dür. Güneş fırınındaki kuruma hızı açık havadaki kuruma hızından LDN üstünde 2.5 kat, LDN altında 3 kat daha hızlıdır. Güneş fırınında yazın (Mayıs-Temmuz 1996) yapılan kurutma denemesinde %64.3 başlangıç rutubetindeki keresteler LDN'a 24 günde, hava kurusu rutubete 43 günde ve %9.95'lik sonuç rutubetine 51 günde kurumuştur. Aynı sürede açık havadaki kerestelerin rutubeti, % 60.7'den %24'e düşmüştür. Bu dönemde ortalama fırın ve dış ortam sıcaklığı sırasıyla, 42.8 °C ve 20.3 °C, fırın ve dış ortam ortalama bağıl nemi ise % 47.5 ve % 77 olmuştur. Fırındaki kuruma hızı açık havadaki kuruma hızından LDN üstünde 2, LDN altında ise 6 kat daha yüksektir. Kurutma peryotları sırasında Trabzon'daki günlük ortalama güneş ışınımı sırasıyla, 66 w/m2 ve 246 w/m2'dir. Denemeler sırasında maksimum fırın sıcaklığı 58 °C olarak gerçekleşmiştir. Hem açık havada hem de güneş fırınında kurutulan kerestelerde önemli kurutma kusurları oluşmamıştır. Sonuç olarak; güneş fırınlarının Trabzon iklim şartlarında süre, sonuç rutubeti ve maliyet olarak açık havada kurutmaya göre daha verimli olabileceğini söyleyebiliriz. Anahtar Kelimeler: Anadolu kestanesi {Castanea sativa Mili.), Güneş Enerjili Kurutma, Doğal Kurutma

SUMMARY Drying runs were done in two periods between November 1995-March 1996, and May&July 1996 in Trabzon which is located 41° N latitude. İn this study, the properties such as a drying ratio, period, final moisture content (FMC), and drying quality of 1.8 Sweet chestnut's {Castanea sativa Mill.) timber were determined. Samples were a thickness of 50 mm. Experiments were carried out in solar kiln and air drying coditions. Drying runs were performed in both winter and summer. Timber was dried in a solar kiln from an initial moisture content (IMC) of 91 % to fibre saturation point (FSP) for 72 days and to 15 % final MC for 124 days between November 1995 and March 1996. Another group of the timber was dried in air drying conditions. The first group of this was dried from an initial MC of 79.8 % the final moisture content (FSP) for 140 days. Final moisture content was 18.5 % in 185 days. Average kiln temperature, air-temperature, average relative humidity of kiln and air were 18.9 C°, 7.7 C°, 67 % and 74 %, respectively. The speed of drying in solar kiln was 2.5 times higher than the speed of air-drying above FSP, and 3 times higher under FSP. During drying runs in solar kiln carried out in summer (May-July 1996), timber was dried from an initial MC of 64.3 % to FSP in 24 days to 12 % of air drying moisture content in 43 days, and to 9.9 % of final MC in 51 days. Another group of timber was air-dried from 60.7 % MC to 24 % MC. Average kiln, air temperature, average relative humidity of kiln and air were measured as 42.8 C°, 20.3 C°, 47.5 % 77 %, respectively. The speed of drying in kiln was 2 times higher than that of air-drying above FSP and 6 times higher under FSP. During these drying runs, the daily average solar radiations for winters and summer in Trabzon were reported to be 66 w/m2 and 246 w/m2, respectively. Maksimum kiln temperature was measured as 58 °C. Experiments indicated that timbers dried with both solar and air did not show important drying defects. It can be concluded that solar drying in Trabzon can be more productive in terms of speed of drying and cost compared to air drying. Key words: Sweet chestnut {Castanea sativa Mill.), Solar-drying, Air-drying VI