Artvin ve Ardanuç Devlet Orman İşletme Müdürlükleri karşılaştırmalı örnekleri yardımı ile devlet orman işletmelerinde ekonomik başarının belirlenmesi

Abstract

Günümüzde kamu ya da özel tüm işletmelerde, gelecekteki faaliyetlerin planlanması ve kıt kaynakların etkin bir şekilde kullanımı açısından, işletmecilik faaliyetleri sonucunda elde edilen başarının belirlenmesine duyulan gereksinim gün geçtikçe artmaktadır. Bir kamu kuruluşu olan Devlet Orman İşletmelerinde basan belirlenmesi konusunda, üretim süresinin uzunluğu, doğaya açık işletmecilik vb. özelliklerden dolayı bir takım zorluklar söz konusu olmasına rağmen, orman işletmelerinin işlevlerini yerine getirebilmeleri ve sürekliliklerini sağlayabilmeleri için ekonomik basanlarının belirlenmesi gerekmektedir. Devlet Orman İşletmelerinde ekonomik başarının belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, biri hizmet yönü ağırlıkta olan Artvin Devlet Orman İşletmesi, diğeri de üretim yönü ağırlıkta olan Ardanuç Devlet Orman İşletmesi ele alınarak, 1991-1995 yıllarını kapsayan S yıllık dönemde ilgili işletmelerin ekonomik başarılan karşılaştırmalı olarak incelenmiştir Öncelikle, her iki işletme için de Orman Genel Müdürlüğü'nden gönderilen tarife bedellerinin yanında işletme verileri esas alınarak gerçeğe yakın tarife bedelleri hesaplanmıştır. Her iki tarife bedeline göre işletmelerin ağaç serveti ve arazi değerleri belirlenmiştir. Daha sonra gerçeğe yalan tarife bedeline göre hesaplanan ağaç serveti ve arazi değerlerinden hareketle, mutlak ve nispi ekonomik basan ölçümü yöntemleriyle işletmelerin ekonomik başarılan hesaplanmıştır. Buna göre; 1991-1995 yıllarını içine alan 5 yıllık dönem boyunca mutlak ekonomik sonuçlar, her İki işletmede negatif değerler olarak gerçekleşmiş, yani her iki işletme bu dönemde başarılı olmuşlardır (Ardanuç Devlet Orman İşletmesi 1994 yılı hariç). Nispi ekonomik sonuçlar ise, Artvin ve Ardanuç Devlet Orman İşletmeleri'nde sırası ile; Yudeich Pressler gösterge oranı % 6 - % 41, Kraft'a göre faiz oranı % 58 - % 61 ve Presslerin gösterge oranına göre faiz oranı ise % 7 - % 29 şeklinde gerçekleşmiştir. Araştırma sonucunda; mutlak ekonomik sonuçlar her zaman güvenilir olmadığı için, cari faiz yüzdesine göre hesaplanan nispi oranlar topluca değerlendirildiğinde, bir merkez işletmesi olan Artvin DOİ'nin, bir üretim işletmesi olan Ardanuç DOİ'den ekonomik yönden daha başansız olduğu, dolayısıyla sermayesinin büyük bir kısmım oluşturan arazi ve ağaç servetini ekonomik olarak çahşnramadığı ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Devlet Orman İşletmesi, Ormancılık Sektörü, Tarife Bedeli, Arazi Değeri, Ağaç Serveti Değeri, Ekonomik Başarı

Nowadays, the necessity of the determination of the economic performance in public and private enterprises has been increasing. There are some difficulties to determine the success level of the State Forest Enterprises due to the long rotation period, effect of the nature, and so on. This research, of which main purpose is to determine the economic performance of Artvin State Forest Enterprise as a service enterprise and Ardanuç State Forest Enterprise as a production enterprise, has used data from Artvin and Ardanuç State Forest Enterprises, covering the period of 1991-1995. Using the tariff price of forest enterprises and General Directorate of Forestry, land value and growing stock have been calculated. And then relative and absolute economic performance have been determined by means of land value and growing stock. According to the absolute economic results, both Artvin and Ardanuç State Forest Enterprise had been succesfull between 1991 and 1995, except that Ardanuç State Forest Enterprise had not been succesfull in 1994. According to the relative economic results, Yudeich Pressler Index Ratio, Kraft Index Ratio and The Approximate Index of Pressler have been 6 %, 58 %, 7 % in Artvin State Forest Enterprise, and 41 %, 61 %, 29 % in Ardanuç State Forest Enterprise, respectively. Since absolute economic results are not always reliable, the economic performance of Artvin State Forest Enterprise has been compared with Ardanuç State Forest Enterprise by considering relative ratios. As a result of this research, it has been determined that Artvin State Forest Enterprise has less economic performance than Ardanuç and could not used its capital as rational as Ardanuç State Forest Enterprise.Key words: State forest enterprise, Forestry sector, Tariff price, Land value, Growing stock, Economic performance