Elektrik özdirenç profil yönteminde elektrot dizilimlerinin karşılaştırılması-yarısonsuz ortamda gömülü iletken küre üzerinde görüntü yöntemi yaklaşımı

Abstract

ÖZET Yan - sonsuz ortamda gömülü kürenin etkisi, doğru akım özdirenç problemleri arasında analitik yöntemler kullanarak çözülebilen bir kaç modelden birisidir. Gömülü küre modeli yeraltı boşlukları, mağaralar ve mineral depozitlerine önemli bir yaklaşımdır. Görüntü yöntemi algoritması kullanılarak, gömülü iletken küre modeli için analitik çözümler verilmektedir. Bir FORTRAN programı ile farklı elektrot dizilimleri ( Wenner, Schlumberger, üç elektrot ve iki elektrot dizilimleri) için, elektrik özdirenç profil verileri hesaplanmıştır. Yan - sonsuz ortamdaki iletken küre için farklı model parametreleri kullanılarak, küre derinliği ve kullanılan elektrot dizilimi için farklı elektrot ara mesafelerine göre, özdirenç eğrilerindeki değişim gözlenmiştir, özdirenç profil verileri sonuçlarına göre, elektrot dizilimlerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Laboratuvar ortamında, küre şeklinde bir alüminyum döküm kullanılarak, analog modelleme yapılmıştır. Kürenin farklı derinlikleri için, Wenner özdirenç profili verileri elde edilmiştir. Sayısal modelleme yöntemlerinden sonlu eleman yöntemi kullanılarak, iletken ve yalıtkan küre modeli için dipol - dipol özdirenç profil verileri elde edilmiştir. Küresel ve yan küresel yapılar için sonlu eleman yeraltı ağı dizayn edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İletken Küre, Görüntü Yöntemi, Fortran Programı, Elektrod Dizilimleri, Görünür özdirenç. V

SUMMARY Response of a sphere buried in a half-space and excited by direct current sources is one of the few electrical resistivity problems which can be solved exactly using analytical methods. The buried sphere model is a significant aproximation for groundfills, sinks and mineral deposits. Analytical solutions for the conducting sphere buried in a half-space have been given by method of images algorithm. A fortran program has been developed using the method of image to compute normalized apparent resistivity for different electrode configuration, for different depts of burial of the sphere and for different electrode locations. Comparing of the electrode configurations have been done using responses of resistivity profiling data. A spherical aluminium target has been used to perform anolog modelling in the laboratory. Wenner configuration has been used for profiling for different depth of burial of the sphere. Dipole - dipole resistivity profiling has been performed over conducting and resisistive sphere - like bodies by using finite element algorithm. A finite element mesh has been designed, but has not been used in this study, for spherical and hemi - spherical models for the future works. Key Words: Conducting Sphere, Method of image, Fortran Programme, Electrode Configuration, Apparent Resistivity. VI