Endosülfan, malatiyon ve karbarilin toprak mikroorganizmaları ile parçalanması ve parçalanma ürünlerinin albino fareler üzerindeki tastik etkileri

Abstract

ÖZET Türkiye'de yaygın kullanılan ve gelecekte de kullanılması düşünülen, önemli bir çevre kirleticisi grubunu oluşturan pestisitlerden; malation, endosülfan ve karbaril'in ticari ve mikrobiyal parçalanması sonucu açığa çıkan metabolitlerinin farelerde oluşturabileceği toksik etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla sözü edilen pestisitlerin yoğun olarak kullanıldığı Kızılırmak ve Yeşilırmak havzalarından toprak örnekleri alınmıştır. Bu topraklardan izole edilin mikroorganizmalar, pestisitlerin karbon kaynağı olarak kullanıldığı ortamlarda üretilmiş ve teşhis edilmiştir. Üreme ortamı süzülüp, ekstre edildikten sonra GC/MS ile pestisitlerin ve metabolitlerinin analizi yapılmıştır. Kullanılan pestisitlerin ticari şekilleri ile minimal besi yerlerine aynı miktar ilave edildikten sonra mikroorganizmaların ürediği süzüntü ortamlar farelere ağız yolu ile 15 hafta süreyle verilmiştir. Olabilecek etkiler morfolojik, fizyolojik, histolojik ve serum analizleri yapılarak biyokimyasal olarak incelenmiştir. Deney süresince farelerin haftalık olarak kaydedilen vücut ağırlıkları ve beslenme peryodunun sonunda tartılan organ ağırlıkları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında aradaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Histopatolojik incelemelerde kullanılan pestisitler ile filtre ortamların karaciğer ve böbrek başta olmak üzere incelenen bütün dokularda önemli tahribatlar yaptığı saptanmıştır. Biyokimyasal incelemelerde, alkalin fosfataz enzim miktarının dişilerde arttığı, erkeklerde azaldığı saptanmıştır. Alaninamino transferaz enziminin kontrollere göre azalma gösterdiği, aspartat aminotransferaz miktarının ise ticari karbaril grubu erkek ve dişiler ile filtre malation grubu dişilerde arttığı, diğer gruplarda azaldığı tespit edilmiştir. Kreatinin miktarının erkeklerde azaldığı buna karşın dişilerde değişmediği, bunun dışındaki parametrelerde kontroller ile aralarında önemli bir farkın olmadığı saptanmıştır.

11 SUMMARY Pesticides, a major group of environmental polluter, are widely used and planned to be used in the future in Turkey. In this study, the toxic effects of metabolites forming upon the commercial and microbial degradation of the pesticides, especially of malation, endosulfan and carbaryl on mice were investigated. For this purpose, soil samples were collected from the Kızılırmak and Yeşilırmak basins, where pesticides are used in high quantities. The microorganisms isolated from these soil samples were bred and diagnosed from the environments where pesticides are used as a carbon source. The analysis of the pesticides and metabolites were done by GC/MS after the filtration and enrichment of the breeding medium. After edding the some amount of commercially used pesticides to the feeding cells and filtering, the filtered mediums, in which microorganisms bred, were given orally to mice for 15 weeks. The possible effects were examined morphologic, physiologic, histologic and biochemically by serum analyses. When the weight losses, recorded weekly during the experiment and the organ weights at the end of the feeding period, were compared with the control group, the difference was found statistically significant. It is found that the pesticides and filtered mediums used in the histopathologic investigations caused destructions primarly in the liver and kidneys, as well as in all other examined tissues. Biochemical investigations showed that the amount of alkaline phosphatase enzyme was increased in females, whereas it was decreased in males. It was observed that the alanine aminotransferase enzyme decreased as compared to the control group. While the aspartate aminotransferase enzyme amount was increasing in the commercial carbaryl group females and males and in the filtered malation group females, it decreased in other groups. The amount of creatinin decreased in males, whereas it was not changed in females. For other parameters, it was found that there were no significant differences from the controls.