Doğu Karadeniz Bölgesi`nde (Larix sp. ve pseudotsuga sp.) orijin deneme alanlarındaki gelişimin ekolojik etmenlerle, özellikle toprakla ilgisi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü ve KTÜ Orman Fakültesi işbirliği ile Maçka, Tonya ve Giresun'da kurulan 5 adet melez ve 4 adet duglas orijin deneme alanları üzerinde yapılmıştır. Bu çalışmada deneme alanlarına etki eden bazı ekolojik etmenler [eğim, bakı, reliyef (engebelilik), yükselti, toprak özellikleri vb.] belirlenmiştir. Duglas ve Melez orijin deneme alanları için en iyi yetişme ortamı özellikleri belirlenmiş ve hangi yetişme ortamının orijin boylarım iyi veya kötü yönde etkilediği saptanmaya çalışılmıştır. Doğu Karadeniz Yöresine uyum sağlayan ve en iyi boy büyümesi yapan orijinlerin bulunduğu ekolojik koşullar araştırılmıştır. Fidan boylarındaki farklılığın orijinden mi? yoksa ekolojik etmenlerden mi? Özellikle topraktan mı? kaynaklandığı bulunmaya çalışılmıştır. Melez orijin deneme alanlarından 28 adet ve Duglas orijin deneme alanlarından ise 23 adet örnek alan seçilmiştir. Toplam 51 adet örnek alandan açılan toprak profillerinden 166 adet toprak örneği alınmış ve fidan boylan ölçülmüştür. Arazide toplanan veriler ve laboratuvarda elde edilen bilgiler üzerinde korelasyon, regresyon ve varyans analizleri yapılarak bazı sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen bazı ekolojik etmenlerin orijinlerin boy büyümesi üzerine etkisinin nasıl ve hangi oranda olduğu bulunmaya çalışılmıştır. Gerçekleştirilen çalışmada, toprak mutlak derinliğin duglas orijinlerinin boy büyümesini %41 oranında etkilediği bulunmuştur. Toprak fizyolojik derinliği ve reliyef etmeni melez orijinlerin boy büyümesini %65 oranında etkilediği ortaya çıkmıştır. Orijinler üzerin de çalışan araştırmacıların bu hususa dikkat etmeleri gerektiği belirlenmiştir. Orijin boylarının; örnek alanlar, deneme alanları ve farklı orijinlere göre değişip değişmediği belirleniştir. 2, 11, 15, 8 ve 5 nolu duglas orijinleri ile 12, 10, 7, 2, 11 ve 14 nolu melez orijinleri tüm deneme alanları içerisinde en iyi boy büyümesi yapmışlardır. İyi büyüyen bu türlerle ağaçlandırma çalışmaları yapılabileceği düşünülmüştür. 11, 12, 10 ve 7 nolu melez orijinlerin, en iyi boy büyümesi yapan duglas orijinlerinden daha iyi boy büyümesi yaptığı diğer araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Anahtar Kelimeler : Orijin, Duglas, Melez, Gelişim, Doğu Karadeniz.

SUMMARY In this study done on the experiment plots consists of 5 Larch and 4 Douglas fir provenance constructed by East Blacksea Forestry Research Directorate, some ecological., factors effected experiment such as slope, exposure, altitude, soil properties are obtained. Provenance having the best height development for Blacksea Region are obtained. And also the reasons of the differences in height development are examined. It is tried to found that provenance or ecological factors especially the soil caused the difference in plant heights. The best growth area for Larch and Douglas fir and the area effected the experiment height in a negative or pozitive may are determined. 116 soil sample are taken from soil profiles of 51 sample plots consists of 28 Larch and 23 Douglas fir plots and height of provenances are mesured. Corelation, regression and analysis of variance are applied to data picked from the area and knowledge obtained from laboratory and some results are obtained. It is found that absolute soil deepth attracts the height development of Douglas fir provenance with a rate of % 41. Soil physhiologic deepth and relief are found to be attractive on the height development of Larch provenance with a rate of % 65. Also it is obtained that the provenance heights are changing according to the sample plots, experiment plots and different provenances or not. Douglas fir provenances 2, 11, 15, 8 and 5, Larch provenance 12, 10, 7, 2, 11 and 14 are found to have the best height development among all experiment plots. It is suggested that afforestration studies can be done with these best developed species. Larch provenences 11, 12, 10 and 7 are found to have the better height development than the douglas fir provenances having the height development. Key Words: Provenance, Douglas fir, Larch, Development, East BlackSea VIII