Doğu Anadolu ve çevresindeki depremlerin tek istasyon rayleigh dalgası kayıtlarının analizi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, tek-istasyon yöntemiyle doğu Anadolu bölgesi ve çevresinde kabuk yapısı ve Rayleigh dalgalarının soğurulma özellikleri araştırılmıştır. Bu analiz için; mb magnitüdleri 4.2-5.6 arasında değişen ve analog, düşey bileşen, uzun periyot Trabzon (TBZ) istasyonunda kaydedilen 15 adet deprem kullanılmıştır. Ana-mod Rayleigh dalgası grup hızlan, sayısallaşunlan veriye ardışık süzgeç tekniğinin uygulanmasıyla hesaplanmıştır. Düşük grup hızlı kısımlarda kabuk ince, yüksek olan kısımlarda ise kabuk kalındır. Kayıt istasyonu civarında ortalama kabuk kalınlığı 40 km olup güney ve güneydoğuya doğru 43 km'ye, Küçük Kafkaslar' da ise 44 km ye ulaşır. Anelastik-mekansal soğurma katsayıları periyodun fonksiyonu olarak belirlen miştir. Bu katsayıların ters çözümü, Qp 'nın derinlikle değişimini tayin etmemize izin verir. Qp değerlerinin derinlikle azaldığı bulunmuştur. Doğu ve güneydoğu Anadolu için ortalama Qp= 198 dir. Bu değer, Küçük Kafkaslar'da 230'a ulaşır. Türkiye-İran ve Ermenistan sının civarında ise 265 dir. En yüksek Qp değeri >400 olup TBZ istasyonunun batı ve güneybatısında gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kabuk Yapısı, Soğurma Katsayısı, Tek-İstasyon Yöntemi, Ardışık süzgeç, Ana -Mod, Rayleigh Dalgası, Grup Hızı, Ters Çözüm, S-dalgası Kalite Faktörü (Qp ). vn

SUMMARY The crustal structure and the attenuation of Rayleigh waves in and around the eastern Anatolia is investigated by single-station method. Fifteen earthquakes with magnitude ranging from 4.2 to 5.6 mb are studied. Vertical component seismograms recorded on an analog LP seismograph at Trabzon (TBZ) station are used for the analysis. Group velocities of Rayleigh wave fundamental mode are calculated by the application of multiple-filter technique to the digitized data. Low group velocities correspond to a thin crust and high group velocities represent a thick crust. Average crustal thickness is found to be about 40 km around the recording station and it increases up to 43 km towards the south and southeast, and up to 44 km towards the Lesser Caucasus. Anelastic-spatial attenuation coefficients are estimated as a function of period. Inversion of these coefficients allow us to assess the variations of Qfi (Shear-Wave Quality Factor) with depth. It is found that Qp values decrease with increasing depth. An average Qp value of 198 corresponds to the eastern and the southeastern Anatolia. This increases up to 230 towards the Lesser Caucasus. It is about 265 along the Turkish-Iranian and - Armenian border region. The highest value of Qfi (400) is observed in the western and southwestern part of TBZ station. Key Words: Crustal Structure, Attenuation Coefficient, Single-Station Method, Multiple-Filter, Fundamental-Mode, Rayleigh Wave, Group Velocity, Inversion, Qp (Shear-Wave Quality Factor). vm