Torul Orman İşletme Müdürlüğü Alacadağ Orman İşletme Şefliği üretim sırasında mekanizasyon ihtiyacının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Ormancılık üretim çalışmaları, çok sayıda değişken ve kısmen kontrol edilemeyen faktörlerin etkisi altında sürdürülür. Bu çalışmalarda mekanizasyonun seviyesi ve uygulamaya aktarımı gibi hususlar bulunmamakta, bu da üretimde miktar ve kalite kaybına neden olmaktadır. Ülkemizde her yıl üretilen odun hammaddesinin en az kalite ve miktar kaybıyla üretilmesi, her yıl en az 3.5 milyon m3 odun hammaddesi açığı bulunan ülkemiz için son derece önemlidir. Bu çalışma için öncelikle çalışmanın yapılacağı alan olarak Alacadağ Orman İşletme Şefliği seçilmiştir. Daha sonra bölge için GIS ortamında arazi sınıflaması yapılmış, Alacadağ Bölgesi ve benzer bölgelerde zaman ve maliyet analizleri gerçekleştirilmiştir. Alacadağ bölgesi Amenajman ve Yol Şebeke Planlarından alınan verilerle üretimin miktarı ve şekli belirlenmiştir. Yapılan verim analizleri sonucunda yöredeki mevcut üretim makinelerinin, ihtiyacı karşılama durumları incelenerek bir sonuca varılmıştır. Yörede uygulanan üretim tekniğinin emek-sermaye bileşimi % 14.2'den % 95. 7 'ye çıkartılmış olup, buna göre yöre ormanlarının yıllık eta ve artım miktarının yanısıra çalışmada açıklananan diğer bazı faktörler de dikkate alınarak optimum makine parkı için şu rakamlar hesap edilmiştir. 12 adet Motorlu Testere, 0.15 adet Processor, 2.84 adet Kabuk Soyma Makinesi, 0.61 adet MB Trac 800, 0.42 adet MB Trac 900 ile 1.93 adet URUS MIII orta mesafeli Mobil Orman Hava Hattı yöredeki üretim çalışmaları için gerekli bulunmuştur. Üretimde insan-makine sisteminde tercihler yapılırken, orman varlığının durumu, orman arazisinin topografik yapısı ve en önemlisi orman köylüsünün durumu da mutlaka dikkate alınmalı, mekanizasyona geçişin gerekçesi olarak dar anlamda maliyet hesaplan yerine, sosyal fayda, istihdam politikası gibi bütün faktörlerin hesaba katıldığı çok yönlü verimlilik hesaplan yapılmalıdır. Bu suretle, hangi şartlarda, ne ölçüde ve nerelerde mekanizasyona geçilmesinin gerektiği sağlıklı ve akılcı olarak saptanmış olur. Anahtar Kelimeler : Üretim, İnsan-Makine Sistemi, Mekanizasyon, GIS, Mekanizasyon Seviyesi VIII

SUMMARY Forestry production studies take place under various variable and partially uncontrolled factors. The lack of machanization level and its aplication in this studies cause quantity and quality losses in production. In our country production of wood row-material with the least quality and quantity loss, is one of the most important problem for our country having annually 3.5 million m3 raw material loss. For this study, Alacadağ Forestry District has been selected as an aplication area and then land classification, time and cost analysis for Alacadağ and some similar regions have been made by Geographical Information Systems. The amount and type of production has been determined by using the data taken from the road network and management plans of Alacadağ Region. As a result of productive analyses a conclussion has been obtained with the investigation of the position of existing production equipment and the sufficiency of them for the needs. İn this region composition of the labour-capital have been incereased from %14.2 to % 95.7. According to the this, the following results for the optimum machine park paying attention to some other factors in addition to the annual amounts of harvest and diametric increases. 12 Chain Saw, 0.61 MB Trac 800, 0.42 MB Trac 900, 0.15 Processor, 2.84 Barker and 1.93 URUS M III mobile skylines have been found necessary for the production operations in the region. During the preference in man-machine system in production, the position of forest resources, forest topografy and especially forest villages must be determined and in a large respect productivity calculations including all the factors such as, sosial benefit, emplayment policy should be made instead of the cost calculations that mean the justification of transition to mechanization. By this way, it is obtained that in such conditions, how and where transition of mechanization must be made. Key Words : Production, Man-Machine Systems, Mechanization, GIS, Level of Mechanization VIII