Morkaraman ve tuj koyunlarında laktasyon süt verim özellikleri, süt bileşenleri, sütteki somatik hücre sayısı ve lipid profillerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesine bağlı Ziraat İşletme Müdürlüğünün Koyunculuk Şubesinde yetiştirilen 41 baş Morkaraman ve 47 baş Tuj ırkı koyunların laktasyon süt verim özellikleri, süt bileşenleri, somatik hücre sayısı (SHS) ve lipid profilleri ve bu özellikleri etkileyen ırk, yaş ve mera dönemi gibi bazı çevre faktörlerinin etkilerinin araştırılmasıdır.Koyunlarda ırkın hiçbir laktasyon süt verim özelliği üzerinde istatistiki olarak önemli olmadığı, yaşın ise günlük ortalama süt verimi ve laktasyon süt verimi üzerine önemli derecede (p<0,05), laktasyon süresi üzerine çok önemli derecede (p<0,01) etkili olduğu belirlenmiştir. Yağ oranı üzerine mera dönemi etkisi çok önemli (p<0,01) bulunurken, ırk ve yaşın etkisi önemli (p<0,05) bulunmuştur. Yağsız kuru madde oranı üzerinde mera dönemi çok önemli (p<0,01) ve ırkın etkisi önemli (p<0,05) olarak tespit edilmiştir. Süt protein oranı üzerine ırk ve mera döneminin önemli etkisi olduğu (p<0,05) belirlenmiştir. Yapılan istatistiki analizler sonucunda ırk ve yaş interaksiyonunun sadece yağ oranı üzerinde etkili olduğu (p<0,05) tespit edilmiştir. SHS'na göre ırk, mera dönemi ve yaşın SHS üzerine etkisinin önemsiz olduğu tespit edilmiştir.Yapılan çalışmada, sütteki triasilgliserol, fosfolipid, serbest yağ asitleri ve monoasilgliserol oranları üzerinde ırkın ve hayvan yaşının etkisinin olmadığı gözlenirken, hayvanın otladığı mera döneminin bu oranlar üzerinde etkili (p<0.01) olduğu tespit edilmiştir. Tuj ırkının sütlerinde belirlenen kolesterol miktarının Morkaramanlardan elde edilenlere göre önemli (p<0,05) oranda daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

The objectives of this study were to detect the lactation milk yield, milk components, somatic cell count (SCC), lipid profiles of Morkaraman (n=41) and Tuj (n=47) sheep reared at the Research and Application Farm of Atatürk University and to investigate effects of some environmental factors as breed, age and pasture on these traits.The effect of breed of sheep didn't effect on any lactation milk yield characteristics while age of sheep was significantly (p<0,05) effect on average daily milk yield and lactation milk yield and highly significant (p<0,01) effect on lactation length. The effect of pasture period on fat percentage was found to be very important (p<0,01), while the effect of age and breed was significant (p<0,05). The average non-fat dry matter was significantly affected by pasture (p<0,01) and breed (p<0,05). It was determined that breed and pasture period had a significant effect on milk protein ratio (p<0,05).The breed of sheep and pasture effected on rate of milk protein (p<0,05). As a result of the statistical analysis, it was determined that the breed and age interactions were only effect on rate of milk fat. The effects of breed, pasture and age were not found significant on SCC.In the study, while the effect of pasture was significant on triacylglycerol, phospholipid, free fatty acid and monoacyglycerol (p<0,05, p<0,01), the effects of the breed and age of sheep were not significant. The amount of cholesterol determined in the milk of the Tuj was significantly higher than that obtained from Morkaraman (p<0,05).