Doğu Karadeniz bölgesinde yetişen önemli bazı ağaç odunlarının çivi ve vida tutma dirençleri

Abstract

ÖZET Çalışmada; Doğu Karadeniz Bölgesinden elde edilen Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky), Sakallı Kızılağaç (Alnus glitunosa subsp. barbata (C.A.Mey) Yalt.), Anadolu Kestanesi (Castenea sativa Mili), Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) ve Sarıçam {Pinus sytvestris L.) odunlarının çivi ve vida tutma direnç değerlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bunun için Gumüşhane^Cürtün-Örumcek, Karanlıkdere-Manşa ve Torul- Sançdağ; Trabzon-Maçka-Meryemana, Maçka-Esiroğlu ve Artvin-Borçka'dan alınan 5'er adet örnek ağaçtan yararlanılmıştır. Deneyler TS 6094, ASTM-D 143 ve ASTM-D 1761 esaslarına göre hazırlanan 50x50x1 50 mm boyutlarındaki örnekler üzerinde yapılmıştır. Çivi çekme deneyi için; 25 x 50 numaralı (2.5 x 50 mm) düz tel çiviler kullanılmış ve deneyler üç farklı kesat (teğet, radyal ve enine kesit) ile iki farklı rutubet değerinde (%12 ve %30) gerçekleştirilmiş ve her bir ağaç türünden farklı rutubet değerleri için 30'ar adet örnekten yararlanılmıştır. Vida çekme deneyinde ise 21 x 40 numaralı (4.5 x 40 mm) ağaç vida kullanılmıştır. Vida çekme deneyleri teğet kesitte ve her bir türden iki rutubet değerinde 30'ar adet deney örneği üzerinde yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre; çivi tutma direnci % 30 rutubette % 12'den daha yüksek değerler vermiştir. Türlerde ise; Doğu Kayını en yüksek çrvi tutma direncine sahip olup, Anadolu Kestanesi, Sakallı Kızılağaç ve Doğu Ladini onu izlemektedir. En düşük tutma direnci ise Sançam'da saptanmıştır. Vida tutma direnci en yüksek % 12 rutubet değerinde elde edilmiştir. Türlerde ise; en yüksek vida tutma direnci Doğu Kayın'ında elde edilmiş, onu sırasıyla Sakallı Kızılağaç, Anadolu Kestanesi ve Sarıçam izlemiştir. En düşük vida tutma direnci ise Doğu Ladin'inde elde edilmiştir. Anahtar Kelimden Çivi, Ağaç Vidası, Tutma Direnci, Rutubet, Ağaç Türleri. VI

SUMMARY NaO and Wood Screw Withdrawal Resistance of Some Important Tree Species Growing in Eastern Blacksea Region This study was carried on the nail and screw withdrawal resistance of stem wood material of Fagus orientalis Lipsky., Abuts glitunosa subsp. barbata (C.AMey) Yah., Castenea sativa Mill., Picea orientalis (L.) Link., and Pirns sytvestris L. The wood samples of these tree species were collected from Gümüşhane-Kürtün-Örümcek, Karanlıkdere-Manşa and Torul-Sançdağ; Trabzon-Macka-Meryemana, Maçka-Esiroğlu and Artvin-Borçka. Tests were carried out according to the TS 6094 and ASTM-D 143 and ASTM-D 1761 on 6o samples of each one of the tree species. Half of samples were 12% and the other half were 30% moisture contents. The dimensions of wood materials on which the tests carried out are SO x SO x ISO mm. Comman wire nails (2.S mm in diameter and SO mm in length) were used in the tests. Nails were driven in to the samples at right angels (90°) and 32 mm penetration. Two nails on to tangential surface, two nails on to radial surface and one on to each of the cutting ends were driven with a hammer. Total 6 nails for each samples were used for withdrawal tests. Screws used for withdrawal tests were 4.S mm in diameter and 40 mm in length. Two screws were inserted into lead holes at right angles on the tangential surface, 26 mm penetration. Displacement of the nails and screws were done using a Mohr- Foderhaff-Losenhausen Universal Tests Machine with uniform speed (2 mm/min for nails and 2. S mm/min for screws). Withdrawal resistance values of 12% moisture content wood were found higher than 30% for screws. For nails, withdrawal resistance values of 30% moisture content wood were found higher than 12%. Withdrawal resistance values of radial surface were found higher than the others. The least withdrawal resistance values were found in the cutting ends. There was correlation between withdrawal resistance and specific gravity of the wood specimens for screws and nails. Key Words: NaiL Wood Screw, Withdrawal Resistance, Moisture Content, Tree Species vn