Uzay kafes strüktür sistemleri ve Türkiye`deki uygulamaları

Abstract

ÖZET Uzay kafes strüktür sistemleri, 20. yy.'daki toplumsal ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan çağdaş strüktür sistemlerinden biridir. Büyük açıklıkları örtmesinin yanı sıra mimari, strüktür el ve ekonomik yönden pek çok avantaja sahip olması, bu sistemin uzun yıllar önemini koruyacağının ve tercih edileceğinin bir göstergesidir. Bu yüzden uzay kafes sistemler çalışmanın konusu olarak seçilmiştir. Uzay kafes strüktür sistemleri ve Türkiye'deki uygulamalarının incelendiği bu çalışmada amaç; sistemi ve sağladığı olanakları tanıtmak, mimarın bu konudaki arayışlarını yönlendirmek ve konu ile ilgilenenlere başvurabilecekleri bir kaynak bırakmaktır. Uzay kafes strüktürlerin temel oluşum ilkeleri, yapım sistemleri, kullanım olanakları, Türkiye'nin çeşitli illerindeki uygulamaları çalışmanın kapsamında olup, sisteme ait maliyet ve statik ile ilgili hesaplamalara bu çalışmada değinilmemiştir. Çalışma; genel bilgiler, yapılan çalışmalar,bulgular,irdeleme ve sonuçlar olmak üzere 5 bölümde ele alınmıştır. Genel bilgiler bölümünde çalışmanın amaç ve kapsamı, tarihçesi, yapım sistemleri, avantajları ve dezavantajları gibi uzay kafes strüktürleri tanıtıcı bilgiler yer almıştır. Yapılan çalışmalar bölümünde; Türkiye'de uzay kafes sistem ile yapılmış ve değişik illerden seçilen örnek yapıları incelemek için kullanılan yöntem ve tekniklere değinilmiştir. Çalışmanın bulgular bölümünde uzay kafes strüktürler ile yapılmış örnek yapılara ait veriler yer almıştır. İrdeleme başlığı altındaki bölümde, incelenen örnek yapılar aracılığı ile ulaşılan bulgular yer almıştır. Bu çalışmada düz-yüzeysel uzay kafes strüktürlerin diğer uzay kafes strüktür türlerine göre daha çok tercih edildiği, sistemin en çok çatıda kullanıldığı, dörtgen tabanlı piramidin en çok uygulanan modül tipi olduğu, birleşim elemanı olarak küresel biçime sahip düğüm noktasının kullanıldığı, plan formu ile modül tipinin uyum içinde olması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler : Uzay kafes strüktür, strüktür, modüler sistem, düğüm noktası

SUMMARY Space Frame Structure Systems and Their Applications in Turkey The Space Frame Structure System is one of the contemporary structure systems that have been arised due to the social and technologic developments in the 20th century. Besides the ability of covering the big openings, having the lots of architectural, structural, and economical advantages, it is a bold sign that, these systems will save their importance and will be preferred within the years. For these reasons, the space frame systems are selected as the subject of the study. The target of this study, in which the space frame systems and their applications in Turkey are examined, is to introduce the system and its advantages; to orient an architect's studies about the concept; and to maintain a source to whom to deal with this concept. This study has five headlines; The General Information, The Acchieved Studies, The Findings, The Discussions, and The Results. In the General Information section of the study, either the history and the production systems, and advantages and disadvantages are mentioned informing about the space frame structures, besides the target and concept of this study. In the Achieved Studies section, the methods and the techniques which are used to examine sample constructions, and built by means of space frame concept of this study. In the Findings section, the data related to the sample constructions that are built by means of space frame structure are given. The reasons of findings, that are obtained from the examined sample structure are put into the sight under the Discussions headline. At the end of this study, many important data are obtained such as: flat-plain space frame systems are more preferred than the other kinds of space frame structure; the system is mostly used in the roofs; the rectangular based pyramid is the most used type of modul; spheric shaped nodes are used for joints; the plain form and the modul type should be in harmony. Key words : Space frame structure, structure, modular system, node, joint VI