Kuzey Anadolu fay zonu`nun Bolu-Ilgaz kesimindeki üst kretase-alt tersiyer denizel birimlerinin stratigrafik karşılaştırılmalı incelenmesi

Abstract

iv ÖZET Bu çalışma. KAF Zonu'nun Bolu- İlgaz kesiminin kuzeyi ve güneyinde bulunan Üst KretaseAlt Tersiyer denizel birimlerinin stratigrafik karşılaştırılması ve fay sonunun, bu çökelimler sırasındaki stratigrafik ve tektonik etkilerinin araştırılması amacı ile yapılmıştır. Türkiye'nin kuzeyindeki Bolu, Zonguldak, Kastamonu, Çankırı ve Ankara'yı kapsayan 24 yörede yapılan çalışmalarda; bölgede. Geç Kampaniyen- Geç Lütesiyen arasında oluşan kesikli bir stratigrafik istifin bulunduğu belirlenmiştir. Çalışmada, denizel birimlerin çökelim yaşlarını belirlemede kullanılan nannoplankton biyostratigrafisi ile Geç Kampaniyerîden Geç Lütesiyen'e kadar değişik yaşları temsil eden, 4'u olasılı 22 nannoplankton zonu ayırtlanmış; bu biyozonlarm ve içerdikleri türlerin, yörelere göre dağılımları saptanmıştır. Biyostratigrafi verileri yaranda, ince kesitlerde yapılan kayaç tanımlamaları ile kayaç türü, fasiyesi, oluşum ortamı, tanelerin köken ve kaynak ilişkileri araştırılmıştır. Bu stratigrafik verilere göre; Erken Kretese çö'keliminden sonra oluşan Geç Senoniyen, Kretase-Tersiyer geçişini de kapsayan Paleosen-Erken Eosen, Orta Eosen ve Orta Eosen sonrası ana denizel çökelimlerine ait 2'si sığ denizel, 8 litofasiyes birimi ayırtlanmış; Erken Kretase-Orta Eosen aralığında bulunan 3 stratigrafik süreksizlik belirlenmiştir. Bunun yanında, bölgede bulunan bazı litodem birimleri ile ilgili yeni yaş bulguları elde edilmiştir. Bölgede, Geç Kampaniyen başında, KAF Zonu'nun güneyinde ve olasılı olarak da bu zonun kuzeyinde, dar alanlı olarak başlayan ilk çökelimin, Kampaniyen sonunda bütün bölgeyi kapladığı ve Erken Maastrihtiyen başında KAF Zonu'nun batı kesimine doğru dar bir basen halinde küçüldüğü belirlenmiştir. Maastrihtiyen süresince bölgeyi etkileyen bir kıvrımlarıma evresinin ardından, Maastrihtiyen'in son evrelerinde bölgenin batı kesiminden başlayan bir denizel çökelimin, Daniyen başında KAF Zonu'nun güneyini kapladığı ve Erken Daniyen içerisinde N-MW yönünde geri çekildiği belirlenmiştir. Batı ve kuzeybatı kesimde, Lütesiyen başına kadar alan değiştirerek ve bölünerek süren denizel çökelimin; KAF Zonu'nun kuzeyindeki alanlara, Ipreziyen sonunda ve üçüncü bir çökelim baseni olduğu izlenimini verecek şekilde, bölgenin doğu kesiminden ulaştığı anlaşılmıştır. Son olarak, KAF Zonu'nun kuzeyinde bulunan bir Geç Lütesiyen denizinin varlığına işaret eden çokel kalıntılarına rastlanmıştır. Bu stratigrafik verilere dayanılarak bölgede, belirlenen çökelimlerin hemen her döneminde KAF Zonu'nun; belirleyici, sınırlayıcı ve ayırıcı özellikleri ile bu çökelimleri kontrol ettiği veya etkilediği sonucuna varılmıştır.

ABSTRACT The present study is carried out to make a stratigraphic correlation of the Upper Cretaceous-Lower Tertiary marine units which are found at the northern and southern regions of the Bolu-Hgaz section of the NAF Zone, and investigate the stratigraphic and tectonic effects of this zone during the sedimentations. As a result of studies carried out at 24 districts in the Northern Türkiye covering the Bolu, Zonguldak, Kastamonu, Çankırı and Ankara, it has been concluded that a non-continuous stratigraphic sequence enisled from Late Campanian to Late Lutetian. In the study, 22 nannoplankton zones, of which 4 are probable, have been recognized to represent different ages from Late Campanian to Late Lutetian, and to determine the depositional ages of the marine units through nannoplankton biostratigraphy, and the distribution of these zones and their species have been made according to the districts they are found. Along with the biostratigraphical data, rock determinations on thin section have been used to investigate the relationships between rock types, facieses, depositional environment, source and provenance of particles forming the rock. Basing on these stratigraphic data, it has been differentiated 8 lithofacies units, of which 2 are shallow marine, representing main marine sedimentation belonging to the Late Senonian, Paleocene-Early Eocene covering the Cretaceous-Tertiary transition, and Middle and post Middle Eocene periods, and also 3 stratigraphical discontinuities have been determined between Early Cretaceous and Middle Eocene. On the other hand, new findings on ages related to certain lithodemic units of the region have also been obtained. In the region, it has been determined that the first sedimentation started to form as a narrow area at the southern part of the NAF Zone and also probably at north of this zone, at the beginning of the Late Campanian; and covered the whole region by the end of the Campanian and finally got smaller to become a narrow basin towards the western position of NAF Zone at the beginning of the Early Maastrichtian. It has been also found that a marine sedimentation starting from the western part of the area, covered the southern part of the NAF Zone at the beginning of the Danian, after a folding period that affected region during the Maastrichtian, and regressed in N-NW direction during the Early Danian. It has been concluded the marine sedimentation that continued by partitioning and by changing the depositional area until the beginning of Lutetian, reached the area situated at north of the NAF Zone by the end of Ypresian moving from the eastern part of the study area which seems to be a third depositional basin. Finally, certain sedimentary remains have been encountered to indicate to the presence of a Late Lutetian sea at the north of the NAF Zone. Basing on the stratigraphic data, in the region, it has been concluded that the NAF Zone has controlled or effected the sedimentation at almost all stages in the region by its determinative, limiting and seperating characteristics.