Zaman serilerinde birim kök testleri ve eşbütünleşme analizi

Abstract

ÖZET Çalışmanın başlangıcında konu genel olarak tanıtıldıktan sonra bugüne dek yapılan çalışmalara değinilmiştir. Dickey-Fuller, Geliştirilmiş(Augmented) Dickey-Fuller, Phillips-Perron, Molinas- Schwert, Hall, Sargan-Bhargava, Phillips-Oulioris ve Sims Birim Kök Testleri açıklanmış ve bu konu ile ilgili yapılmış olan uygulamalar gözden geçirilmiştir. Eşbütünleşme (cointegration) kavramı farklı yaklaşımlarla tartışılmış, Eşbütünleşme Regresyonu Durbin- Watson, Dickey-Fuller, Geliştirilmiş Dickey-Fuller, Kasıtlı Vektör Otoregresyon, Geliştirilmiş Kısıtlı Vektör Otoregresyon, Kasıtsız Vektör Otoregresyon ve Geliştirilmiş Kasıtsız Vektör Otoregresyon Eşbütünleşme Testleri ile Engle-Granger iki adımlı eşbütünleşme tahmin yöntemi açıklanmıştır. Çok değişkenli eşbütünleşme testi ve tahmin yöntemi olarak Johansen eşbütünleşme testi ile Johansen en çok olabilirlik tahmin yöntemi incelenmiş ve bu konuda yapılan önemli uygulamalar gözden geçirilmiştir. Tezin uygulamasında 1982-1994 yıllan arasında Türkiye'nin üç aylık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), rezerv para ve beklenen enflasyon serilerine Geliştirilmiş Dickey- Fuller Birim Kök Testi uygulanmış ve Johansen Eşbütünleşme Analizi kullanılarak değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı ortaya konmuştur. Bu çözümlemelerden sonra Cagan tipi para talebi modeli kurulmuş, elde edilen parametrelerin yorumlan yapılmıştır.

ABSTRACT In the beginning of the study, the subject is defined in general and then literature is reviewed. Dickey-Fuller, Augmented Dickey-Fuller, Phillips-Perron, Molinas-Schwert, Hall, Sargan-Bhargava, Phillips-Ouliaris and Sims Unit Root Tests are described and related applications are summarized. The concept of cointegration is discussed by different approaches. The Cointegrating Regression Durbin Watson (CRDW), Dickey-Fuller Regression, Augmented DF Regression, Restricted VAR, Augmented Restricted VAR, Unrestricted VAR, Augmented Unrestricted VAR Test and Engle-Granger two step estimation method are described. Johansen likelihood ratio test and maximum likelihood estimation method are investigated in the multivariate time series, and related important applications are summarized. In the application of the study, Augmented Dickey-Fuller Test is applied to Gross Domestic Product (GDP), reserve money and expected inflation using quarter data of Turkey between 1982-1994, and the long term relationship between the series is examined by using Johansen Cointegration Analysis. Finally, Cagan money demand function is set up and the interpretation of the estimated parameters of this function i/ given.