T.K.İ.E.L.İ Soma Linyitleri Açık İşletmesinde eklemli kaya kütlesi içindeki şevlerin duraylılığının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ege Linyitleri İşletmesine (T.K.İ.-E.L.İ.) bağlı Soma Linyit İşletmesinde, işletilen ana kömür daman üzerindeki ve ortalama kalınlığı 100 m'yi bulan eklemli marn kaya kütlesi içerisinde açılan şevlerin duraylılığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, marn kaya kütlesi RMR ve M-RMR kaya kütlesi sınıflama sistemlerine göre sınıflandırılmış, Hoek-Brown yenilme ölçütünde kullanılan ve şev duraylılığı analizlerinin girdisi olan kütle parametreleri belirlenmiştir. Çalışılan marn kütlesi için 38 ile 51 arasında değişen (ortalama=45) RMR ve 41 ile 52 arasında değişen (ortalama=49) M-RMR puanlan elde edilmiştir. Bunların yamsıra, kütlenin doğrusal olmayan Hoek-Brown yenilme zarfı çizilmiştir. Eklemli kaya kütleleri için Hoek-Brown yenilme ölçütü eşitliklerini temel alan, bir geriye dönük analiz yaklaşımı geliştirilmiştir. Kısrakdere doğu panosunda marn kaya kütlesinde oluşan heyelanın, geliştirilen yaklaşımla geriye dönük analizi yapılmıştır. Bu analiz sonucunda Kısrakdere doğu panosu için bulunan ortalama RMR puanıyla çok yakın bir değer (ölçülen RMR=43; geriye dönük analizle bulunan RMR=42.5) elde edilmiştir. Şev tasanmma temel olacak duraylılık analizleri, duyarlılık yaklaşımı (sensitivity approach) kullanılarak, çalışma kapsamında geliştirilen SGSLP isimli bilgisayar programıyla yapılmıştır. Duraylılık analizlerinde, geriye dönük analiz sonucuyla da uyumluluk gösteren ve RMR puanını temel alan yenilme zarfı kullanılmıştır. Sonuç olarak, marn kaya kütlesi, kütlesel yenilme açısından değerlendirildiğinde, havza ortalannda kütlesel yenilme olasılığının düşük olduğu görülmekte iken, havza kenarlarına doğru ortaya çıkan yumuşak kil seviyelerinin kütleyi yenilmeye karşı daha duyarlı bir hale getirdiği görülmektedir.

ABSTRACT The purpose of this study is slope stability evaluation of the marly rock mass that has an average thickness of 100 m at Türkiye Kömür İşletmeleri Ege Linyit İşletmesi (T.K.İ.-E.L.İ.) Soma Coal Mine. The marly rock mass is located on main coal seam. For this aim, marly rock mass were classified using RMR and M-RMR systems, and the mass parameters were determined for the slope stability analyses. The RMR and M-RMR values of the studied rock mass were obtained between 38-51 (average=45) and 41-52 (average=49) respectively. In addition, the non-linear failure envelope for marly rock mass was drawn. A back-analyses procedure for the jointed rock masses was developed. This approach bases on Hoek-Brown empirical equations. In Kisrakdere east benches, a circular failure was developed and this failure was analyzed by this back-analysis approach. According to back analysis results, close RMR values between measures in field (RMR=43) and back analyses (RMR=42.5) were found. The deterministic two dimensional stability analyses, based on slope design were realized using a slope stability computer programme developed in this study named as SGSLP by sensitivity approach. In the stability analyses, the non linear failure envelope obtained from back analyses results was used. As a results from the point of view of slope stability for marly rock mass, there is no stability problem for the marly rock mass in the central regions of the basin, but some instabilities can be seen in basin boundaries. This is because the soft clay layers between marl stratas of the basin boundary benches are thicker.