Köprübaşı (Manisa) batısı Menderes Masifi metamorfitlerinin mineralojik-petrografik incelenmesi

Abstract

ÖZET İnceleme alanı, Menderes Masifi-Gördes Asmasifî içerisinde, Köprübaşı ilçesinin batısında yer almaktadır. Bölgede yüzeylenen kayaç birimleri, `Metamorfik Birimler` ve `Neojen Seriler` olarak iki gurup altında incelenmiştir. İnceleme alanının temelini oluşturan metamorfîtler, gözlü gnays, bantlı gnays, granitik gnays, migmatit ve amfibolit merceklerinden oluşan İkizkuyu Gnaysları; çeşitli türde şist ve amfibolit mercekleri içeren Kurtlar Şistleri; bu şistler içerisinde bantlar şeklinde gözlenen Çullutepe Mermerleri ve İkizkuyu Gnayslan ve Kurtlar Şistleri içerisinde foliasyona uyumlu damarlar şeklinde gözlenen Kavakyeri Pegmatoyidleri ile başlamakta ve bu metamorfik birimleri tektonik dokanakla örten granat-mika (muskovit + biyotit) şist ve muskovit-kuvars şistlerden oluşan Adatepe Şistleri ve bu şistler içerisinde bantlar şeklinde gözlenen Esat Mermerleri ile son bulmaktadır. Tüm bu metamorfik istifi altta Kurtköy Formasyonu ile başlayıp Yeniköy Formasyonu ile devam eden Neojen (Alt Miyosen) birimleri örter. Alanyolu Kireçtaşları (Orta Miyosen) tüm birimler üstünde uyumsuz olarak yer almaktadır. İnceleme alanında İkizkuyu Gnayslan ve Kurtlar Şistlerinden, Adatepe Şistlerine doğru metamorfizma derecesinde düzenli bir azalma gözlenmektedir. Buna göre, İkizkuyu Gnayslan ve Kurtlar Şistleri orta-yüksek mertebe metamorfizmasından (5 Kb in üstünde basınç ve 500°-750°C sıcaklık) etkilenmişken, Adatepe Şistleri ve Esat Mermerleri düşük-orta mertebe metamorfizmasından (2-5 Kb basınç ve 420°-550°C sıcaklık) etkilenmişlerdir. İkizkuyu Gnayslan ve Kurtlar Şistleri içinde kısmi anateksi ürünü migmatit ve pegmatoyidlerin ve sillimanit mineralinin varlığı yüksek mertebeye işaret etmektedir. Feldspatlarda serizitleşme, granat, stavrolit ve distende aşın bozunma, biyotit ve granatta kloritleşme gibi deliller, tüm metamorfik birimleri etkileyen ilerleyen bölgesel metamorfizmayı takiben gerileyen bir metamorfizmanın geliştiğine işaret etmektedir. Yapısal analizler sonucunda inceleme alanının, metamorfizma ile birlikte gelişen dört plastik ve metamorfizma sonrası gelişmiş olan bir rijit olmak üzere toplam beş deformasyon fazından etkilendiği saptanmıştır.

ABSTRACT The investigated area is situated in the Gördes Submassif of the Menderes Massif, in the west of Köprübaşı. Rock in the area were investigated under two groups as Metamorphic Units and Neogene Series. Metamorphites, basement rocks of the area, are subdivided into 6 units: (1) İkizkuyu Gneisses that consist of augen gneiss, banded gneiss, fine grained gneiss, migmatite and amfibolite lenses, (2) Kurtlar Schists which consist of various kinds of schists and amfibolite lenses, (3) Çullutepe Marbels, present as bands, within Kurtlar Schists, (4) Kavakyeri Pegmatoids, which are present as conformable veins to the foliation, within both ikizkuyu Gneisses and Kurtlar Schists, (5) Adatepe Schists, overlying the ikizkuyu Gneisses and Kurtlar Schists with a tectonic boundary, contain garnet- mica (muscovite + biotite) schists and muscovite-quartz schists and (6) Esat Marbels, which present as bands, within the Adatepe Schists. The overlying Neogene units (Lower Miocene), start with the Kurtköy Formation at the bottom and continue with the Yeniköy Formation toward upper levels. Alanyolu Limestones (Middle Miocene) is discordantly situated at the top as the youngest lithology in the area. The degrees of metamorphism decrease steadily from the ikizkuyu Gneisses and Kurtlar Schists to Adatepe Schists. Thus, ikizkuyu Gneisses and Kurtlar Schists were undergone to a medium-high grade metamorphism with characteristic pressure of greater than 5 kbars and the temperature of 500°-750 °C. Adatepe Schists and Esat Marbels were undergone to a low-medium grade metamorphism with pressure of 2-5 kbars and temperature of 420°-550°C. The occurrences of migmatites and pegmatoids, as a product of partial melting and the presence of sillimanite in the ikizkuyu Gneisses and Kurtlar Schists indicate high grade metamorphism. Presence of retrograde metamorphism subsequent to the prograde metamorphism is evidenced by the serialization ot feldspars, garnet, staurolit and kyanite minerals and chloritization of garnet, kyanite and biotite. The results of structural analysis indicate that four plastic deformation occurred during metamorphism, and a rigid deformation took place after metamorphism.