İstanbul içmesuyu projesi kapsamında yer alan Alaçalı Barajı hidrojeolojik etüdü

Abstract

IV ÖZET Yüksek Mühendislik tezi çalışması kapsamında, İstanbul İçmesuyu Projesi içinde yer alan Alacalı barajı, rezervuar alanı ve bağlantı tünellerinin jeolojik ve hidrojeolojik incelemesi yapılmıştır. Alacalı barajı ve ilgili tünel yapılarının jeolojik ve hidrojeolojik koşullarının belirlenmesi ve mühendislik yaklaşımı ile yapılabilirliğinin ortaya konulmasına çalışılmıştır. Düşünülen baraj yeri Yeşilvadi'nin dar bir kıvrımını işgal etmekte olup, sarp ve çok sarp vadi yamaçlarında kotlar 45 ile 130 m arasında değişmektedir. Sahanın güneyinde 12m genişliğinde akan Yeşilçay'ın dar vadi tabanı yaklaşık 38 ile 43 m kotlarında nispeten düzdür. Alacalı barajı rezervuar alanının maksimum su seviyesi 70 m korundadır. Vadinin en düşük kotu 36.32 m'dir. Vadi yamaçları sarp olup, birçok ikincil dik yamaçlı vadi (ana vadinin kuzey ve güneyi) suyun örteceği alanı oluşturmaktadır. Şile- Alacalı tüneli giriş yapısı ve ilgili inşaat galerisi, bağıl olarak dik yükselen şevde yer alacaktır. Girişten itibaren tünel hattı, suyla aşınmış dar tabanları olan dik kenarlı ormanlık vadi yamaçlarını geçecektir. Çıkış yapısı, Yeşilvadi'ye boşalan küçük bir derenin bulunduğu dik kenarlı şevin alt kesimlerinde yüzeylenecektir. Alaçalı-Ömerli tüneli giriş yapısı çok dik bir vadi yamacında ve mevcut Şile-Ömerli yolunun iki yanında Yeşilçayın taşlan düzlüğünün dar bölümünde yer alacaktır. Hamidiye tüneli, dönüş noktasından itibaren Riva vadisindeki çıkış yapısında yüzeylenmeden önce, ormanlık dik vadi kenarları olan, yüksek tepelerden ve dar vadi tabanlarından geçecektir. Çıkış yapısı çok dik vadi şevinin eğimli taban konisi yüzeyinde yer alacaktır. Baraj yerinde; vadi yamaçlarında kolüvyon altında Kaledibi Formasyonu kumtaşları ve kayraktaşları; vadi tabanında Kaledibi Formasyonu ayrışmış silttaşları üzerinde alüvyon gözlenmektedir. Rezervuar alanında, Karaburun Formasyonu andezit kütlesi, vadi tabanında alüvyon ve yamaçlarda kolüvyon altında Kaledibi Formasyonu'nun kalkerli çamurtaşı ve kireçtaşları gözlenmektedir. Şile-Alaçalı tünel hattı boyunca kolüvyon ve Belgrad Formasyonu altında Karaburun Formasyonu çamurtaşları, kumtaşları ve Kaledibi Formasyonu kireçtaşları ve diyabazları gözlenmektedir. Alaçalı-Ömerli tünel hattı boyunca kolüvyon ve Belgrad Formasyonu altında Kaledibi Formasyonu'nun karstik ve karstik olmayan kireçtaşları ile kumtaşları ve çakıltaşları gözlenmektedir. Hamidiye tünel hattı boyunca kolüvyon ve yamaç molozu birikintisi altında Kaledibi Formasyonu diyabaz ve kumtaşları gözlenmektedir. Yapılan saha araştırmaları, deneme çukurlarını, ilgili gözlem kuyuları ve piezometrelerin yerleştirilmeleri ile auger ve rotari sondajlarını kapsamaktadır. Ayrıca DSİ tarafından daha önce yapılan sondajlardan elde edilen karotlar yeniden değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında ele alman Alacalı baraj yeri ve rezervuar alanı, Şile-Alaçalı tüneli, Alaçalı-Ömerli tüneli ve Hamidiye tüneli'nin jeolojik ve hidrojeolojik değerlendirmeleri sonucunda, inşaa aşamasında ve daha sonra, hidrojeolojik çalışma sonuçlarına göre gerekli tedbirler alınması halinde yapımında ve işletilmesinde önemli bir sorunla karşılaşılmayacaktır. Anahtar Kelimeler: Alacalı Barajı ve bağlantı tünelleri.

ABSTRACT This work covers the geological and hydrogeological investigation of the Alacalı dam, reservoir area and connecting tunnels, which is a part of the Istanbul Water Demand Project. By the help of the results of the geological and hydrogeological situations of the Alacalı dam and related tunnel structures, feasibility research is tried to be made as engineering approach. The proposed Dam site occupies a bend of the Yeşil Valley, with steep to very steep valley slopes varying between 45 to 130 m. The valley bottom is relatively flat at approximately 38 to 43 m with the Yeşil River flowing in a 12.00 m wide channel on the south side. The Reservoir area occupies maximum water level to 70 m. The lowest point of the main valley is 36.32 m. Valley side slopes are steep with a number of steep sided subsiduary valleys (north and south of the main valley) also forming part of the empounded area. The Şile-Alaçalı tunnel inlet portal and associated construction adit is situated on a relatively steep rising bluff slope. From the inlet the tunnel alignment will pass beneath steep sided forested valley slopes with narrow water eroded bases. The outlet portal will day light at the lower sections of a steep sided bluff slope at the base of which is a small incised stream draining into the main Yeşil Valley. Alaçalı-Ömerli inlet structure is to be located at the base of a steep slope and a narrow floodplain section of the Yeşil River straddling the existing Şile-Ömerli Road. From the turn point, Hamidiye tunnel alignment will pass beneath a series of high ridges with forested steep valley sides and narrow valley bases before day lighting at the outlet portal within the Riva valley. The outlet portal is located in the face of a steep sloping basal lobe of a very steep valley slope. At the Dam area; colluvium overlying Kaledibi formation sandstones and slates; at valley bottom, alluvium overlying weathered siltstones of the Kaledibi formation. In the reservoir area, local andesite body of the Karaburun formation, alluvium in valley floor and on valley flanks calcareous mudstone and limestones of the Kaledibi formation overlain by colluvium were observed. Along the Şile-Alaçalı tunnel alignment Belgrad formation and colluvium overlying Karaburun formation mudstones and sandstones and Kaledibi formation limestones, diabase were observed. Along the Alaçalı-Ömerli tunnel alignment Belgrad formation and colluvium overlying Kaledibi formation karstic and non karstic limestones, sandstones and conglomerates were observed. Along the Hamidiye tunnel alignment colluvium and talus overlying Kaledibi formation diabase and sandstones were observed. The site investigations were included trial pitting, hollow stem angering and rotary drilling with associated installation of standpipes and piezometers. Assessment of previous drillholes carried out by DSİ was also undertaken. At the end of the geological and hydrogeological investigations of the Alacalı dam, reservoir area and Şile-Alaçalı, Alaçalı-Ömerli and Hamidiye tunnels there'll be no major problems, if necessary precautions are taken according to hydrogeological results. Key Words: Alaçalı Dam and related tunnels.