Çeşitli ağaç türlerinden elde edilen kaplamaların ıslanabilme yeteneği ve yapışma direnci üzerine bazı üretim şartlarının etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada; Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), Sakallı kızılağaç (Alnus glutinosa subsp. barbata) ve Doğu ladini (Picea orientalis L.) odunlarından elde edilen soyma kaplama levhalarının yüzey pürüzlülüğü, ıslanabilme yeteneği, pH ve tampon kapasitesi ile bu kaplamalardan üretilen kontrplakların yapışma direnci, eğilme direnci ve rutubet değerleri üzerine tomruk buharlama işlemi, kaplama kurutma sıcaklığı, yüzey düzgünlüğü, emprenye işlemi ve kaplama yüzeylerinde meydana gelen eskime gibi faktörlerin etkileri araştırılmıştır. Emprenye maddesi olarak, yangın geciktirici özelliği nedeniyle yaygın olarak kullanılan borlu bileşikler (boraks ve borik asit) ile formaldehit tutucu özelliğe sahip olan amonyum asetat kullanılmıştır. Hem deneme kontrplaklarının üretiminde, hem de kaplamaların ıslanabilme yeteneğinin belirlenmesinde % 55'lik üre formaldehit ve % 47'lik fenol formaldehit tutkallan kullanılmıştır. Çalışma kapsamındaki test grupları oluşturulurken kaplama kurutma sıcaklıkları esas alınmış; doğal kurutma için 20°C, endüstriyel koşullarda uygulanan kurutma için 110°C, yüksek sıcaklıkta kurutma için ise 150 ve 180°C sıcaklıklarda kaplama kurutma işlemleri gerçekleştirilmiştir. Laboratuvar ortamındaki sıcaklık, bağıl nem ve diğer çevresel faktörlerin etkileri ile kaplama yüzeylerinde meydana gelen eskimenin bazı kaplama ve kontrplak özelliklerine etkisini belirlemek için 1, 3 ve 6 aylık bekletme periyotları uygulanmış ve kaplamaların tutkallanacak yüzeyleri eskime etkisine maruz bırakılmıştır. Ayrıca yüzey pürüzlülüğünün etkisini belirlemek için bazı kaplamaların yüzeyleri 100 ve 180 grit zımparalar ile zımparalanmıştır. Sonuç olarak; kaplama kurutma sıcaklığı yükseldikçe yüzey pürüzlülüğü artmış, ıslanabilme yeteneği kötüleşmiş ve denge rutubeti miktarı azalmıştır. Emprenye işleminden sonra kontrplakların denge rutubeti ve tutkal damlaları ile elde edilen temas açısı değerlerinde yükselme görülmüştür. Etkisi araştırılan diğer faktörlerin kaplama ve kontrplak özelliklerinde meydana getirdiği değişiklikler; ağaç türü, tomruk buharlama işlemi ve kaplama kurutma sıcaklığına göre farklılık göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Islanabilme Yeteneği, Temas Açısı, Yüzey Gerilimi, Yüzey Pürüzlülüğü, Emprenye, Kaplama Kurutma Sıcaklığı, Eskime, Kontrplak Özellikleri. XII

SUMMARY Effects of Some Manufacturing Conditions on Wettability and Bonding of Veneers Obtained from Various Wood Species In this study, the effects of some manufacturing factors such as log steaming, veneer drying temperature, sanding, impregnation and weathering on the surface roughness, adhesive wettability, pH and buffer capacity of rotary cut veneers obtained from beech (Fagus orientalis Lipsky), alder (Alnus glutinosa subsp. barbata) and spruce (Picea orientalis L.) were investigated. The effects of these factors on the bonding strength, bending strength and equilibrium moisture content of plywood panels were also determined. Boron compounds (borax and boric acid) as fire retardant and ammonium acetate as formaldehyde scavenger were used in impregnation process. Urea formaldehyde (with 55% solid content) and phenol formaldehyde (with 47% solid content) were used as adhesive both for the plywood manufacturing and wettability measurements. Test groups were formed based on veneer drying temperatures. 20°C for air drying, 1 10°C for practical using industrial drying, 150 and 180°C for high temperature drying were achieved in veneer drying process. Some of the veneers obtained were exposed at laboratory conditions to evaluate the effects of indoor weathering on some properties of veneers and plywood. Three different weathering periods were chosen as 1 month, 3 months and 6 months. Also, the surfaces of some veneers were sanded with 100 and 180 grit sandpapers after drying process. The results indicated that the effects of the manufacturing factors investigated in this study showed variety depending on the wood species, log steaming and veneer drying temperatures. Generally, while the veneer drying temperature risen, adhesive wettability, bonding ability and moisture content values were decreased and the surface roughness values were increased. Key Words: Adhesive Wettability, Contact Angle, Surface Tension, Surface Roughness, Impregnation, Veneer Drying Temperature, Weathering, Plywood Properties XIII