Alternative products of international FX markets

Abstract

Uluslar arası döviz piyasalarında yapılan işlemlerin, kur riskinden korunma ve kur farklılaşmalarından kazanç sağlama açılarından önemi özellikle petrol kaynaklı fonların ortaya çıktığı ve Bretton Woods sisteminin bittiği 1970'li yılların ikinci yarısından başlayarak giderek artmaktadır. Dış ticaret ilişkileri arttıkça ve özellikle parite dalgalanmaları genişledikçe banka ve firmaların kur riski karşısında korunma ihtiyaçları artmakta bunun için de uluslararası para piyasası araçlarının kullanımı yaygınlaşmaktadır. Dış ticaret rejimlerinin serbestleşmesi, dış ticaret ilişkilerinin artması; bankacılık işlemleri arasında fon yönetimini öne çıkarmıştır. Uluslararası para piyasaları, farklı para birimlerinden borçlanmaların ve plasmanların (finansal yatırımların) yapılabildiği; bu kapsamda dövizler, dövizi natık kambiyo senetleri, çeşitli kıymetli evraklar ve sözleşmeler üzerinde işlem yapılan piyasalardır. Bu piyasalar sermaye piyasalarından, işlemlerin göreceli olarak daha kısa vadeli hatta anlık olabilmesi, likiditeye geçiş olanaklarının kolaylığı ve kullanılan başlıca ürünlerin farklılaşmasıyla ayrılmaktadır. Genellikle uluslararası işlemlere açık ama ulusal çapta organize piyasalara odaklanılmış olmakla birlikte uluslararası işlemlerin yapısı gereği bankalar ve diğer finansal kurumlar arasında yapılan münferit (tezgah üstü) işlemleri de tümüyle kapsayan geniş ve küresel bir faaliyet alanı, uluslararası para piyasası olarak kabul edilir.Döviz piyasalarında işlemler vadesiz (spot) ve vadeli (forward) olarak yapılabilmektedir.İşlemlerin çeşitliliği ve esnekliği heding ve arbitraj amaçlarına uygun olanaklar sağlamaktadır. Bu piyasalarda banka ve benzeri finansal kurumların yanı sıra büyük firmalarında, özellikle borçlanma araçları çıkarma olanaklarına ve uluslararası ticari işlemlerinin ürünü olan poliçelerin ve benzeri kıymetli evrakların iskontoya sunulması seçeneklerine de bağlı olarak, bazı işlemleri yapma olanakları bulunmaktadır. Bankalarda `Hazine / treasury` bölümleri biçiminde özel yapılanmalara gidilip uzman birimler oluşturularak uluslararası para piyasalarında sürekli işlemler yapılmaktadır. Bu işlemler, esas olarak bankaların kendi fonlarının yönetimi kapsamında gerçekleştirilirken bir yandan da müşterilerin uluslararası ticari işlemleri ve finansal varlıklarının yönetimiyle bağlantılı olarak da etkin olmaktadır. Müşterilere daha geniş hizmetler sunulabilmesi ve büyük müşterilerle çalışılabilmesi için bankaların uluslararası para piyasalarında aktif olmaları bir zorunluluk durumuna gelmiştir.Para sistemlerinin farklılıkları, kambiyo rejimleri ve paralar arasındaki değişim oranlarının yarattığı risk ve fırsatlar uluslararası para piyasalarındaki işlemlerin temelini ve varlık nedenini oluşturmaktadır. Uluslararası para piyasası işlem ve ürünleri; ülkelerin uyguladıkları kambiyo rejimlerinin tanıdığı sınırlar ve teknolojik olanakların kullanımı oranında çeşitlilik, etkinlik ve işlevsellik kazanmaktadır.Para ve sermaye piyasalarındaki kur riski yönetimi uygulamaları şöyle üç farklı aşama sayılabilir:a.Kur riskini önlemek, baştan bu riskten uzak kalacak biçimde yapılanmak,b.Kur riskinden korunmak üzere geçerli önlem ve yöntemleri kullanmak,c.Kur dalgalanmaları fırsata dönüştürme becerisiyle arbitraj ve pozisyon kazançları sağlamak.Banka `Treasury` bölümleri, `Dealing Room`larında bir çok dövizli para piyasası işlemlerini günün 24 saatinde, biri kapandıkça diğeri açılan kürsel borsalarda, gerçekleştirebilmektedirler.Giderek çeşitlenmelerine, finansal yenilikler kapsamında geliştirilmelerine karşın uluslararası para ve sermaye piyasası işlemlerinde yararlanılan finansal yöntem, ürün ve araçların başlıca örnekleri; a.Döviz alım-satımları ve arbitrajlar,b.Vadeli işlem sözleşmeleri,c.Swaps,d.Futures,e.Options,f.Warrants,g.Dövizli Borçlanmalar (Currency Borrowings),h.Dövizli Mevduatlar (Currency Deposits),i.Karşılıklı Krediler (Back-to-back Loans),j.Paralel Krediler (Paralel Loans),olarak sayılarak her birinin etkinliği ayrıca değerlendirilebilir.Para sistemlerinin farklılıkları, kambiyo rejimleri ve paralar arasındaki değişim oranlarının yarattığı risk ve fırsatlar uluslararası para piyasalarındaki işlemlerin temelini ve varlık nedenini oluşturmaktadır. Ancak uluslararası para piyasası işlem ve ürünleri; ülkelerin uyguladıkları kambiyo rejimlerinin tanıdığı sınırlar ve teknolojik olanaklar ve bunların kullanımı oranında etkinlik ve işlevsellik kazanmaktadır.Döviz piyasası işlemlerinde; kredi riski, transfer riski, operasyon riski, likidite riski ve yasal sınırlamalar gibi başka bir takım risklerin de gözetilmesi gerekir.

The foreing exchange market is an international money market where foreing currencies and some financial instruments, with a relatively short maturity are traded. The FX market is taken into account by dividing the market into `Spot` and `Forward` markets.As we explain FX money market products are used to obtain severel aims.Therefore Bretton Woods system of fixed exchange rates collapsed, excahange rates have fluctuated wildly through the last years and the demand from corporates for new methots of protecting against FX risk grew. It was this trend primarily which facilitatedthe development of many new FX markets tools: Swaps, Futures, Options, Warrants, Back-to-back credits and parallel loans.