Rana ribidunda (ova kurbağası) türüne ait larvalarda gelişimi ve metamorfozu üzerine amonyum nitratın akut ve kronik etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Söğütlü Deresinden (Trabzon) alınan ova kurbağası; Rana ridibunda yumurtalarından, laboratuar koşullarında çıkartılan larvaların gelişimi ve metamorfozu üzerinde amonyum nitratın etkileri incelendi. Çalışma, akut ve kronik olmak üzere iki aşamada gerçekleştirildi. Akut uygulamada 25, 50, 75, 100, 125, 150, 200, 400, 500, 800 mg/l'lik konsantrasyonlar 15 gün boyunca uygulanarak yarı ölümcül konsantrasyonun (LC50) 39 mg/1 olduğu, ölüm gerçekleşinceye kadar larvalarda fiziksel ve davranışsal bozukluklar meydana geldiği tespit edildi. 800 mg/l'lik konsantrasyonda ölümlerin 1. gün %75'lik oranla başlayıp 2. gün %100'e ulaştığı belirlenirken, 75 mg/l'lik konsantrasyonda 5. gün %6'lık oranla başlayıp ancak 7. gün %100'e ulaştığı, yani olumsuz etkilerin konsantrasyon ve zamana bağlı olarak arttığı belirlendi. Kronik uygulamada ise larvalara yaşam alanlarındaki nitrat değerlerine uygun olarak 1, 3, 5, 7 mg/l'lik amonyum nitrat konsantrasyonları, uzun vadeli olarak uygulandı. Bu konsantrasyonların ağırlık ve boy gibi büyüme parametreleri üzerine istatistik olarak önemli bir etki göstermediği belirlendi. Kontrol grubuna ait larvaların ağırlık ortalamalarının 0,1925 g olduğu ölçümde, 5 mg/l'ye ve 7 mg/l'ye maruz bırakılan larvaların ağırlık ortalamalarının sırasıyla 0,1846 ve 0,1753 g olduğu belirlendi; yani önemsiz de olsa ağırlık kaybı tespit edildi. Metamorfoz süresinin ortalaması için de kontrol ve uygulama grupları arasında istatistik açıdan önemli bir farklılığa rastlanmasa da, en yüksek konsantrasyonlarda metamorfoz süresinin yaklaşık 4 gün uzadığı belirlendi. Kontrol grubunda ortalama metamorfoz süresi 68,5 gün olarak tespit edilirken, 5 mg/1 ve 7 mg/l'ye maruz bırakılan larvalarda bu süre 72 gün olarak belirlendi. Anahtar Kelimeler : Amonyum nitrat, Rana ridibunda, Metamorfoz, Larval gelişim, Akut etki, Kronik etki V

SUMMARY Acute and Chronic Effect of Ammonium Nitrate Fertilizer on Larval Development and Metamorphosis of The Marsh Frog, Rana ridibunda Tadpoles In this study, acute and chronic effects of ammonium nitrate on larval development and metamorphosis of Rana ridibunda larvae from Sogutlu Stream in Trabzon were examined. In the acute treatments, 25, 50, 75, 100, 125, 150, 200, 400, 500 and 800 mg/1 concentrations have treated for 15 days and lethal concentration 50% (LC50) was found as 39 mg/1. Before death, some behaviour defects and physical abnormalities was observed. In the 800 mg/1 concentration, larval mortality started during the first day with 75% ratio, while it was 100% in the second day. In case of 75 mg/1 concentration, death started with 6% ratio in the fifth day, but in seven day, death ratio reached 100%. Briefly these negative affects and larval mortality seem to increasing with time and ammonium nitrate concentarion. In the chronic treatments, 1, 3, 5 and 7 mg/1 concentrations, which were similar to environmental nitrate values in the Sogutlu Stream, were tested. It was observed that these amonium nitrate concentrations had no significant effect on growth parameters, namely weight and length. There was no significant differences for mean weight between control and treatment groups. But, mean weight of control group was 0,1925 g, while the mean weights of the larvae which were exposed to 5 mg/1 and 7 mg/1 concentrations were 0,1846 g and 0,1753 g respectively. There was also no significant differences for mean duration of metamorphosis between control and treatment groups. However in the highest concentrations, the duration of metamorphosis lasted 4 days longer than that of other concentrations. In the control group, mean duration of metamorphosis was 68,5 days, while it was 72,5 days in the 5 mg/1 and 72,2 days in 7 mg/1 concentrations. Key Words: Amonium nitrate, Rana ridibunda, Metamorphosis, Larval growth, Acute effect, Chronic effect VI