Farklı bölgeler için üretilen dijital ortofoto haritalardaki doğruluk araştırması

Abstract

ÖZET Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi, tüm bilim dallarında olduğu gibi, fotogrametride de etkisini göstermektedir. Analog ortofoto haritaların değerlendirilmesindeki zorluklar, gelişen teknolojiyle aşıldığından, dijital ortofoto harita üretimi artmıştır. Artan bu üretim ve ortofoto haritaların pek çok sektörde kullanılması, doğruluklarının araştırılma gereksinimi ortaya çıkarmıştır. Ortofoto haritaların doğruluğu, üretimde kullanılan verilerin özelliklerine göre farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada, dijital fotogrametrik teknikle üretilen ortofoto haritaların sağladıkları doğruluklar tespit edilerek analiz edilmiştir. Bu amaçla farklı bölgelerde, değişik ölçekte ve özelliğe sahip alanlarda (kırsal, dağlık, kent), farklı çözünürlük (14u.m ve 21 um) ve gri tonlarda taranmış hava fotoğraflarından elde edilen ortofoto haritalar, doğruluk ve kullanılabilirlik yönünden karşılaştırılmıştır. Bu işlemler Zeiss/Intergraph tarafından üretilen Zil Imaging SSK yazılımı ile yapılmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Trabzon, Aydın, Tekirdağ ve Siirt bölgelerinde, ortofoto haritalardan elde edilen veriler (X, Y ve Z koordinat bilgisi), stereo modellerden elde edilen verilerle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmada, stereo modellerden elde edilen veriler doğru kabul edilmiş, sadece Trabzon ortofoto haritaları ayrıca yersel ölçümlerle elde edilen verilerle de kıyaslanmıştır. İncelemeler sonucunda, büyük ölçekli ve yüksek çözünürlüğe sahip hava fotoğrafı kullanımının, üretilen ortofoto haritaların duyarlığı üzerinde çok önemli olumlu etki sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca kullanılan yer kontrol noktalarının dağılımı ve doğruluğu, sayısal arazi modeli (SAM) verilerinin doğruluğu, dijital ortofoto haritaların doğruluğunu etkileyen diğer önemli faktörler olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Dijital Ortofoto, Dijital Fotogrametri, Sayısal Arazi Modeli, Görüntü Eşleme.

SUMMARY The improvement of computer technology shows its effect on photogrammetry, as also in all other branches of science. Because of the difficulties of evaluating analog orthophoto maps, the production of digital orthophoto maps is increased. This increase in production and usage of these maps in many sectors, reveals the necessity of researching their accuracy. The accuracy of orthophoto maps varies according to the characteristics of data used in production. In this study, the accuracies of orthophoto maps produced by digital methods are determined and analyzed. For this purpose, the digital orthophoto maps scanned in gray tones obtained from the aerial photographs taken at different regions, scales, characteristics (rural, mountainous, urban) and resolutions (14 urn and 21 um) are compared according to their accuracy and usability. These operations are made using the Zll Imaging SSK software produced by Zeiss/Intergraph. The data (X, Y, Z coordinates) obtained from digital orthophoto maps and from the stereo models are compared for the regions of Trabzon, Aydın, Tekirdağ, and Siirt which are selected as study areas. In this comparison, the data obtained from the stereo models are accepted as accurate. Only the orthophoto maps of Trabzon are also compared with the data obtained from terrestrial measurements. According to the researches, the usage of high resolution and large scaled maps has an important and positive effect on sensitiveness of the digital orthophoto maps produced. Also, the distribution and accuracy of the land control points used and the accuracy of data of digital terrain model (DTM) are seen that the most important factors effecting the accuracy of digital orthophoto maps. Key Words: Digital Orthophoto, Digital Photogrammetry, Digital Terrain Model, Image Matching. VI