Yalnızçam ormanlarının ekosistem tabanlı çok amaçlı planlanması ve orman dinamiğinin ekonomik ve idare süreleri açısından değerlendirilmesi

Abstract

Ekosistem tabanlı çok amaçlı planlama (ETÇAP) yaklaşımı çerçevesinde ülkeormanlarının amenajman planlama sistemi de bir değişim sürecine girmiştir. Bu süreçte, ?enyüksek odun hasılatı? odaklı standart işletme amacı ile planlamanın başarısını ortaya koyanidare süresinin belirlenme kriterinin yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Bu değişime ışık tutmakamacıyla hazırlanan bu tez çalışmasında farklı idare sürelerinin; elde edilen odun hasılatı, su venet karbon birikimi gibi farklı işletme amaçlarının hem miktar hem de net bugünkü değerleriüzerindeki etkileri incelenmiştir.Hazırlanan bu tez çalışmasında, araştırma alanı olarak seçilen Erzurum OBM, GöleOrman İşletme Müdürlüğü, Yalnızçam Planlama Biriminin çalışmaya kaynak oluşturacak tümverileri BTC projesi kapsamında elde edilmiştir. ETÇAP planlama yaklaşımı çerçevesindedoğrusal programlama tekniği kullanılarak idare sürelerinin farklı işletme amaçları ve plankısıtlarına göre duyarlılığı araştırılmıştır. Bu bağlamda, üretim ağırlıklı alanlarda 80, 90, 100,110 ve 120 yıllık idare süreleri denenirken, koruma ağırlıklı alanlarda 180 ve 200 yıllık idaresüreleri denenmiştir. Her bir idare süresi için, eta seyir politikalarından periyotlara göre eşit alankısıtı, periyotlara göre %10 değişen eta seyir kısıtı ve eşik düzeydeki net karbon birikimi gibikısıtlayıcı koşullar ile amaç fonksiyonlarına göre değişen 16 farklı planlama stratejisigeliştirilmiştir. Geliştirilen modeller LİNDO paket programı ile çözülmüştür. Her bir idaresüresinin başarısı, 100 yıllık plan yörüngesi ve 10'ar yıllık periyotlar halinde incelenmiştir.Sonuçta, aynı amaç ve kısıtlar söz konusu iken farklı idare sürelerinde farklı amaçdeğerlerinin oluştuğu ve idare sürelerinin uzaması halinde elde edilen eta ve NBD' lerin geneldeazaldığı görülmüştür. Benzer şekilde su üretimi ile açık alanlarının önemli derecede etkileşiminedeniyle, farklı idare sürelerindeki su üretim değerlerinin belirli bir trend izlemediği veplanlarda ekonomik değerler amaçlandığında optimal idare sürelerinde farklılık olduğu ortayaçıkmıştır. Burada, en iyi ?çıktı?yı arzulanan işletme amacı ile bağlayıcı kısıtlayıcılarınbelirlediği ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: İdare Süresi, Orman Amenajmanı, ETÇAP, Doğrusal Programlama, NetBugünkü Değer

The Ecosystem Based Multiple Objective Planning (EBMOP) approach hasmotivated the classical forest management planning system to be revised. The solo forestmanagement objective of ?maximum timber production? and the criteria used to determinerotation ages are realized to be inadequate in our country. In this study the effects ofvarious rotations ages on management outputs such as timber production, water productionand net carbon balance were evaluated and the corresponding economical values of eachoutput were determined in terms of Net Present Value (NPV).Yalnızçam Planning Unit of Göle Forest Enterprise was used as the case study area.In this way, the best rotation age was evaluated using linear programming technique withEBMOP approach. In this context; 80, 90, 100, 110 and 120 ages were tried as rotationages for timber production dominated management areas, and 180 and 200 ages were triedas rotation ages for conservation based management areas. 16 different forest managementstrategies were developed based on objective functions, area control, 10 % harvest flowand threshold net carbon sequestration constraints for all rotation ages. The LP based forestmanagement model was solved with LINDO? program. The achievement of each rotationage was investigated over ten 10-year period 100 year planning horizon.In conclusion; it is found out that same objective function and constraints generateddifferent forest output values when different rotation ages are used. Moreover, the amountof timber production and it?s NPV generally decreased as the rotation ages increased.Besides, due to the strong interactions between water production and open forest lands,water production values didn?t observe a specific trend for different rotation ages.However, when the NPV of forest outputs were considered as management objectives inplans, the optimal rotation did change.Keywords: Rotation Age, Forest Management, Ecosystem Based Multi ObjectivePlanning (EBMOP), Linear Programming, Net Present Value