Semantik web servisleri ve konumsal veri altyapıları

Abstract

Gerek ?Sürdürülebilir Gelişme? ve gerekse günümüzün ?iş modeli?, ?doğru? ya da ?kaliteli? ?çıktı ürünler? in hızlı ve ekonomik olarak elde edilmesini gerektirmektedir. Örneğin bir Acil Durum Yönetim merkezi, hızlı karar üretmek, Sürdürülebilir Gelişme nin bir gereği olan çevresel kaynakların korunabilmesinden sorumlu bir kurum ?doğru? kararlar almak zorundadır. Doğru kararlar için, yeterli miktarda doğru veri ve bilimsel yöntemler temel koşuldur. Diğer yandan günümüzün hayli dinamik ve rekabetçi iş modeli bağlamında, ekonomik çözümler ?olmazsa olmaz? durumundadır.Hızlı, doğru ve ekonomik çıktılar ancak, farklı kalite özelliklerindeki veri ve servislere ulaşabilmesi ile mümkün olur. Bu erişimi sağlamanın yolu Konumsal Veri Altyapıları (KVA) dır. KVA lar istenen özellikteki veri ve servislere hızla erişerek, kullanmayı sağlayan bir Bilgi ve İletişim Teknolojisi alt yapısıdır. Çok daha basitleştirilerek KVA, her bir bilgisayarın ağdaki diğerleri için veri ve servisler sunduğu bir bilgisayar ağı olarak ta algılanabilir. Bu alt yapının ?paydaşları?, teknik bir mimarisi ve işletimsel kuralları vardır. Paydaşlar, konumsal veri ve servisleri üreten ve kullanan kamu, özel sektör, yerel yönetimler, akademik ve diğer kesimler ve nihayet vatandaşlar olabilir. Teknik mimari alt yapının dayanacağı BİT leri tanımlar. İletimsel kurallar ise, paydaşların alt yapıyı kurma ve yaşatma sürecindeki hak ve yükümlülüklerini belirler.KVA lar, yaklaşık yirmi yıldır gelişmiş ülkelerin ve halen Dünya genelinin en aktif araştırma ve geliştirme alanlarındandır. Ancak ilk NSDI gerçekleştirimlerinin ardından özellikle Web Sevisleri ve Semantik Web alanlarında yaşanan gelişmeler, KVA teknik mimarisinin ne olması gerektiği konusunu gündeme getirmiştir. Bu mimari, halen geçerli olan sözdizimsel birlikte işlerlik (syntactic interoperability) mimari mi, yoksa gelecek nesil teknoloji olan ?semantik birlikte işlerlik? mimarisi mi olmalıdır. Bu çalışma, bu temel sorunun bir kısmını çözümüne yöneliktir. Bu kısım Semantik birlikte işlerliğin dayandığı bilimsel temeller ve teknolojik bileşenlerin tanınarak, bu seçeneğe dayalı bir KVA senaryosunun gerçekleştirimi yoluyla ilgili sorunların belirlenmesi olmuştur. Sonuçta SWS' nin gelecek vaat etmekle birlikte, endüstriyel kullanım açısından hem bilimsel hem de deneysel yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu kanaatine varılmıştır.

Either ?Sustainable Development? or the current ?Business Model? necessitates that ?right? or ?quality? ?end products? be generated in a rapid and economical way. As an example an Emergency Management Center has to produce rapid solutions, an authority responsible for environmental protection must make ?right? decisions under the context of ?Sustainable Development. ?Right? decisions require sufficient, accurate data and scientific methods. On the other hand, given the highly dynamic and competitive nature of the business model of today, economical solutions are indispensable.Rapid, Right and Economical product generation could only be possible via rapidly accessing variously qualified and accurate data. The broadly accepted way of enabling this access is Spatial Data Infrastructures (SDI). An SDI is an Information and Communication Technologies (ICT) infrastructure that enables accessing and using the data and services of required qualifications. In very simplified terms, an SDI can be perceived as a ?computer network? in which each node provides data and services for the others. There are ?stakeholders?, technical architecture, and operational rules of this infrastructure. The stakeholders are the providers and users of data and services such as public and private sectors, local governments, academia, citizens, and others. Technical architecture defines the ICT on which SDI will function. Operational rules specify the rights and responsibilities of the stakeholders concerning both building and maintaining of SDI.SDIs have been in the agenda of developed countries for almost twenty years and still remain a highly active research and development area in the World. The developments in the areas such as Web Services (WS) and Semantic WS after the very first and currently valid implementations of NSDIs have rendered the technical architecture of SDIs questionable. Should this architecture be based on the current valid ?syntactical interoperability? option or on the next generation, ?Semantic interoperability? option? A part of this very fundamental issue has been the subject of this thesis. This part is the identification of the issues related to the semantic interoperability option for SDIs. For this aim, an SWS implementation of an SDI scenario has been effected following an investigation of the scientific foundations and technological components of SWS. It hasbeen concluded that the SWS are a promising technology. However, further scientific and emprical work are needed for the industrial employment of this technology.