Döviz kur ve politikalarının İMKB- 100 endeksi üzerine etkilerinin istatistiksel açıdan değerlendirilmesi bir uygulama (yüksek lisans tezi)

Abstract

Bu çalışmamdaki amaç, döviz kuru teorileri, döviz kuru sistemleri ve döviz kuru politikalarının teorik olarak anlatılarak, 2002- 2008 dönemleri arasında uygulanan döviz kuru ve politikalarının İMKB- 100 Endeksine üzerinde etkisini incelemektir. Döviz kurlarında meydana gelen değişimler ve göstermiş olduğu etkiler, özellikle gelişmekte olan ülkelerin derinleşmemiş olan finansal piyasalara ve İMKB'ye etkileri de değişik seviyelerde gerçekleşmektedir. Türkiyede bu dönemde meydana gelen döviz kurundaki değişimlerin ekonomik etkilerinin analiz edildiği modelde basit doğrusal regresyon yöntemi kullanılarak döviz kuru ve politikalarının tek başına İMKB'ye etkisi analiz edilmiştir. Verilerin bu aralıkta seçilmesinin sebebi 1980'lerin başından 2002 yılına kadar geçen sürede kurların Merkez Bankası müdahalesi altında olması, siyasi belirsizlikler, ekonomik istikrarsızlıkların yaşanması, dünyada ve Türkiye'de yaşanılan ekonomik krizlerdir. Analizde tek değişken olarak döviz kuru alınmasının sebebi tek başına döviz kurunun İMKB'yi ne derecede etkileyebileceği ve bunun diğer makro ekonomik faktörler yokken İMKB'yi etkileme gücünü ortaya çıkarmaktır. Bununla birlikte Merkez bankasının uygulamış olduğu serbest kur politikası, döviz kuru fiyatının piyasada arz ve talebe göre oluşmasını sağlamıştır. Yapılan çalışmada, döviz kurlarında meydana gelen değişme ile İMKB arasında zıt yönde ilişki olduğunun ve döviz kurunun tek başına İMKB'ye etkisinin %40 oranında gerçekleştiği sonucu elde edilmiştir. Fakat diğer makro ekonomik değişkenler analizde yokken bu sonuca varılmış olup, diğer makro ekonomik faktörlerle (altın fiyatları, Euro fiyatı, faiz Oranları vb.) birlikte analiz edildiğinde ise döviz kurunun etkisinin daha düşük gerçekleşeceği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Döviz, döviz kur ve politikaları, İMKB 100 endeksi üzerine etkisi

The purpose in my research is to explain the theories and systems of foreing exchange rate, to tell the policies of them theoretically and by doing this, to analyze the effects of the exchange rate and policies on the Istanbul Stock Exchange-100 (İMKB) index, applied between 2002-2008. The changes in foreign exchange rates and the effetcs, especially financial markets of the developing countries and their effects on shallow Istanbul Stock Exchange are in different levels. The sole effect of exchange rates and their policies on Istanbul Stock Exchange has been analyzed by simple linear regression method in the model where the economical effects of the changes in foreign exchange rates occured in this period in Turkey was analyzed. The reason why the datas have been chosen from this period is that the exchange rates were under Central Bank intervention from the beginnings of 1980s till 2002, the existence of political ambiguities and economic instabilities and the economic crisis in Turkey and in the world. The reason why exchange rate has been taken as the only variable in the analysis is that how exchange rate can affect Istanbul Stock Exchange and what will be its power to affect Istanbul Stock Exchange without other macro economic factors. Besides this, the free rate policy of Central Bank made the price of foreign exchange rates shape according to the supply and demand of the market. It is concluded that there is an inverse correlation between the changes in exchange rates and Istanbul Stock Exchange, the exchange rate?s effect on Istanbul Stock Exchange can be 40% and when it is analyzed by other macro economic factors (gold prices, EUR prices, interes rates etc.), the effect of exchange rate can be lower.