Whittaker düzeltme yöntemi ve Türkiye ölüm oranlarına bir uygulaması

Abstract

WHITTAKER DÜZELTME YÖNTEMİ VE TÜRKİYE ÖLÜM ORANLARINA BİR UYGULAMASI Hatice Tuzgöl ÖZ Bu çalışmanın amacı ölüm oranlarına uygulanan ve istatistiksel bir yapı içeren Whittaker Düzeltme Yöntemini incelemek ve Türkiye verilerine bir uygulamasını yapmaktır. Uygulama bölümünde kullanılan veriler Devlet İstatistik Enstitüsünün derlemekte olduğu il ve ilçe merkezleri ölüm ve nüfus istatistikleridir. Bu istatistiklerden hesaplanan ham oranlara Whittaker yöntemini uygulamak amacıyla Microsoft ExceFde bir program hazırlanmıştır. Ayrıca aynı ham ölüm oranları kullanılarak elde edilen APL programı düzeltme sonuçları da verilmiştir. Son olarak Grafiksel düzeltme hakkında genel bilgi vermek amacıyla 1990 ve 2000 yılı toplam sayılarına yöntemin bir uygulaması yapılmıştır. Uygulama sonucunda ham oranlar düzeltilmiş, Türkiye il ve ilçe merkezleri için hesaplanan düzeltilmiş ham ölüm oranları kullanılarak cinsiyet bazında 1990 ve 2000 yılları için ölüm tabloları hazırlanmış ve yaş bazında yaşam beklentileri hesaplanmıştır. Uygulama sonucu ulaşılan sonuçlar birbiriyle karşılaştırılmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ölüm oranı, düzeltme, Whittaker Danışman: Prof. Dr. Süleyman GÜNAY, Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, istatistik Anabilim Dalı

WHITTAKER GRADUATION METHOD AND AN APPLICATION TO TURKISH MORTALITY RATES Hatice Tuzgöl ABSTRACT The aim of this study is to discuss the Whittaker graduation method as it is applied to remove statistical deviations from crude Turkish mortality rates. The Whittaker method is popular since it has given good results in the past. The Turkish Mortality tables for 1990 and 2000 were based on crude mortality rates calculated from data from provincial and district centers of Turkey. The crude rates were smoothed using the Whittaker method. First, a program using Microsoft Excel was prepared in order to utilize the Whittaker method. Second, an APL Whittaker program was applied to the same crude mortality rates. For comparison purposes a graphical graduation was applied to total crude death rates for 1990 and 2000. Mortality tables were prepared for 1990 and 2000 year by graduated mortality rates by gender. Also, expectations of life were calculated using these mortality tables. The mortality tables are compared and the results reached are interpreted. Keywords: Mortality rate, graduation, Whittaker Advisor: Prof. Dr. Süleyman GÜNAY, Hacettepe University, Faculty of Science, Department of Statistics 11