Anıtsal kule türü yapıların deprem davranışlarının incelenmesi ve alternatif sistemlerin geliştirilmesi

Abstract

Ülkemizde son yıllarda meydana gelen depremlerde anıtsal kule türü yapılar önemli oranda hasar görmüş ve yıkılmıştır. Diğer taraftan bu yapıların rüzgar nedeniyle de yıkıldığı haberleri basında sıkça yer almaktadır. Bu durumda anıtsal kule türü yapılar konusundaki mevcut durumun ortaya konması, hasar nedenlerinin araştırılması ve bu çalışmalardan çıkartılacak sonuçlara göre gerekli önlemlerin alınması, can güvenliği ve mal kaybının önlenmesi açısından son derece önemlidir.Bu çalışma anıtsal kule türü yapıları, mimari ve taşıyıcı sistem özellikleri bağlamında tanıtmak, yatay yükler etkisindeki dinamik davranışları irdelemek, bu yükler etkisinde bu tür yapılarda meydana gelebilecek hasarların nedenlerini ortaya koymak ve daha uygun taşıyıcı sistem geliştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışma üç bölümden oluşmaktadır.Çalışmanın birinci bölümünde genel olarak kule türü yapılar hakkında tanıtıcı bilgiler verilmektedir. Anıtsal kule türü yapıların diğer kule türü yapılardan farklılıkları üzerinde durulmuştur. Kule türü yapı hasarlarının irdelenerek sınıflandırılması ve deprem bölgelerinde incelenen minarelere ilişkin hasar bilgileri de bu bölümde verilmektedir.İkinci bölümde ülkemizde 1999 yılında meydana gelen yıkıcı depremlerde hasar gören minareler dikkate alınarak analizlerde esas alınacak temsili bir minare seçilmiştir. Temsili minarenin deprem davranışı Türkiye Deprem Yönetmeliğinde verilmiş olan yöntemlere göre belirlenerek yöntemlerin etkinliği araştırılmıştır. Önerilen payandalı bir minarenin de sunulduğu bu bölümde, geleneksel minare ile payandalı minarenin deprem davranışları karşılaştırılmalı sunulmaktadır.Son bölümde ise yapılan çalışmaların tümünden çıkarılan sonuçlara ve önerilere yer verilmiştir. Önerilen minarenin deprem davranışının genel olarak geleneksel betonarme minareden daha üstün olduğu söylenebilir. Ancak çok sayıda minare için benzer işlemlerin yapılması, önerilen taşıyıcı sistemin etkinliğinin yorumlanması, sonuçların genellenmesi açısından gerekli olmaktadır. Son bölümü kaynaklar dizini ile özgeçmiş izlemektedir.

Monumental tower structures were damaged large rate during main earthquakes occurred in recent years. In addition, news of minaret damages due to wind effect has been expressed mostly in press. In this case, it is necessary to put forward existing knowledge about these tower structures, to investigate damage reasons, to prevent loss of human lives and goods.It is aimed in this study to introduce monumental tower structures depending on architectural and structural system properties, to evaluate dynamic behavior of these structures subjected to lateral load effects, to put forward damage reasons for these structures exposed these load effects and to develop alternative structural system. This study carried out for this aim consisting of three main sections.The first section includes; informative knowledge about tower like structures, differences between monumental tower structures and other tower structures, evaluation of damages occurred in minaret type structures during past Turkey earthquakes.In the second section, it is selected a representative minaret considering damaged minaret dimensions during 1999 Turkey destructive earthquakes to carried out dynamic analysis. Seismic analysis of the representative minaret was carried out considering earthquake design methods given in Turkish Earthquake Code. An alternative minaret which is called minaret with props was also considered for seismic analysis. Comparative seismic analyses were carried out for these minarets and results were given with comparatively.In the third section, the results and recommendations of the study are given. It may be concluded that Minaret with props good behaved that traditional minaret in generally. But more seismic analyses should be carried out for many other minarets with different dimensions to generalize conclusions