Banka dışı finansal kurumlar ve muhasebe uygulamaları

Abstract

Finansal araçların arz ve talebinin karşılaştığı finansal piyasalar ekonomik birimler arasındaki ilişkinin en verimli ve etkin bir şekilde karşılanabilmesi için organize olmaktadır. Bu kapsamda, ülkelerin kendi özel durumuna göre bazı ülkelerde sermaye piyasaları yoğun bir yapı oluştururken Türkiye'nin de dâhil olduğu bir kısım ülkelerde bankacılık sisteminin finansal piyasalarda belirgin bir ağırlığının olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, banka dışı finansal kurumlar olarak tanımladığımız finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri müşterileriyle yakın bir ilişki kurarak finansal sistemin daha etkin ve sağlıklı çalışmasına katkı sunmaktadırlar. Banka dışı finansal kurumların düzenleme, denetim ve gözetimi 2006 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bünyesine alındıktan sonra mevzuat yapılarında önemli gelişmeler sağlanmıştır. Farklı kanuni düzenlemeler çerçevesinde faaliyetlerini devam ettiren bu kurumlar, 2012 yılında tek kanun altında toplanmıştır. Önemli gelişmeler sağlanmasına rağmen banka dışı finansal kurumların faaliyet alanlarının tam olarak anlaşılması, faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesi gibi konular henüz istenilen seviyede bulunmamaktadır. Benzer işlemlere ilişkin olarak yapılan farklı muhasebe uygulamaları nihayetinde oluşturulan finansal tabloların karşılaştırılabilirlik özellikleri azalırken aynı zamanda finansal tablo okuyucularına yanlış veya eksik bilgi vermelerine neden olabilmektedir. Bu kapsamda, çalışmamızın en temel amacı bu şirketlerin faaliyetlerinin tanınmasına, özellikle muhasebeleştirme işlemlerinin yeknesaklaştırılmasına ve konu ile alakalı akademik çalışmalara katkı sunmaktır.

Financial markets, where supply of and demand for financial instruments meet each other are organized in such a way that the relationship among economic agents is met in most effectively and efficiently. In this framework, depending on special features of each country, in some countries financial markets are dominated by capital markets, while in some others, including Turkey, banking sector has a significant role in the financial markets. Besides, factoring, leasing and financing institutions, also called as non-bank financial institutions, contribute to the healthy functioning of the financial system by establishing a close relationship with their customers. Since the inclusion of non-bank financial institutions under the regulation, supervision and monitoring of BRSA in 2006, legislation structures of these institutions have substantially been improved. In this regard, non-bank financial institutions which were previously operating under separate regulations, have started to operate under one united law since 2012. Despite aforementioned progress, awareness about the scope of operations, recognition and the accounting issues are not at the desired level yet for these non-bank institutions. The recognition of transactions among the institutions in different ways rather than in a consistent way reduces the comparability and transparency of financial tables while providing wrong or incomplete information to the financial statement readers. Within this scope, the main aim of this study is to contribute to the recognition of the activities of the non-bank financial institutions, particularly to uniform their accounting practices and to contribute the related literature.