Ayaş (Ankara) Karakaya ve Ilıcaköy sıcaksularının hidrojeoloji incelemesi

Abstract

`'Ayaş (Ankara) Karakaya ve Ilıcaköy Sıcaksularının Hidrojeoloji ncelemesi''başlıklı bu Yüksek Mühendislik Tez çalışmasında; 236.2 km2'lik bir alanın jeolojik,hidrojeolojik, su kimyası ve izotop hidrolojisi çalışmaları yapılmış, 1/100.000 ölçeklijeolojik, hidrojeolojik haritaları ve kesitleri hazırlanmıştır. Rezervuar kayaya aitjeolojik ve hidrojeolojik özellikler tanımlanmış, sıcak ve soğuk suların birbiriyle olanilişkisi, suların beslenme alanı, dolaşımı araştırılmış ve sahanın hidrotermal modelioluşturulmuştur.Jeolojik çalışmalar kapsamında çalışma alanındaki en yaşlı formasyon incelemealanının %6.1'ini kapsayan Triyas yaşlı Karakaya Karmaşığı'dır. Bunun üstüne ÜstJura-Alt Kretase yaşlı Bilecik Kireçtaşı inceleme alanının %3.5'unu, daha sonraAlt-Orta Miyosen yaşlı Hançılı Formasyonu ve Üst Pliyosen-Pleistosen yaşlı BozkırFormasyon'ları alanın %65.4'ünü kaplamaktadır. Pliyosen yaşlı Tekke Volkanitleriinceleme alanının %18.6'sını kaplamaktadır. Kuvaterner yaşlı birimler ise incelemealanının %6.4'ünü kaplamaktadır.Hidrojeolojik incelemeler kapsamında inceleme alanındaki hidrojeolojikformasyonlar tanımlanmıştır. Başlıca geçirgen kayaçlar Bilecik Kireçtaşı vealüvyon birimleridir. Orta geçirimli formasyonlar Hançılı Formasyonu ve TekkeVolkanitleri olup az geçirimli formasyon Bozkır Formasyonudur. ncelemealanındaki geçirimsiz formasyon ise Karakaya Karmaşığı'dır.Su kimyası verilerinin değerlendirilmesi sonucu inceleme alanındaki tüm sıcak vesoğuk suların Ca-Mg-HCO3 tipinde olduğu anlaşılmıştır. Sıcaksular BilecikKireçtaşları ve Tekke Volkanitleri ve Hançılı Formasyonu'nun çakıllı seviyelerindenbeslenmektedir. Sıcaksular kalsit, aragonit, dolomit ve kuvars minerallerinedoygun durumdadır. zotop verileri sıcaksuların derin dolaşımlı yeraltısularıolduklarını göstermektedir.iAnahtar Kelimeler: Ayaş, Karakaya, Ilıcaköy, sıcaksu, hidrojeoloji, hidrokimya,izotopDanışman: Prof.Dr. Şakir Ş MŞEK, Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji MühendisliğiBölümü, Hidrojeoloji Mühendisliği Anabilim Dalıii

This study entitled `Hydrogeological study of Ayaş (Ankara) Karakaya and IlıcaköyHotwaters?, contains the geological, hydrogeological, hydrochemical and isotopehydrology studies an area of 237 km2 with in the framework of the study,geological, hydrogeological maps and geological and hydrogeological crosssections of 1/100 000 scales were prepared; the reservoir rock and its geologicaland hydrogeological properties were determined; the relationship of hot waterswith the cold waters, the recharge area and circulation time of the waters wereestimated and a conceptual hydrothermal model of the area was proposed.According to the geological studies the oldest formation in the studied area namedKarakaya Karmaşığı of Triassic age which covers 6.5% of the study area. TheBilecik Kireçtaşı the Upper Jurassic - Lower Cretaceous age covers 3.5% of thestudy area. Hançılı Formation which of Lower-Middle Mioecene age and BozkırFormation which is Upper Pliocene age cover 71% of the study area. TekkeVolcanics Formation which covers 18.6% The Pliocene aged of the study area.The Quaterner aged units which cover %6.4 of study area.In the hydrogeological studies, hydrogeological units in the study area wereidentified. The Bilecik Kireçtaşı and the alluvium constitute the main permeableunits in the area. The impermeable unit is Karakaya Complex, The semipermeableformations are the Hançılı Formation, Tekke Volcanics and the Bozkır Formation.In the hydrochemical studies, major water points as hot and cold water springs,wells and streams were sampled for major ion, organic, metal content, trace metalanalysis. In addition, some water points were sampled for environmental isotopicanalyses. Evaluation of hydrochemical data indicates that both hot and cold watersexisting in the area are Ca-Mg-HCO3 type. Hot and cold waters are rechargedfrom Bilecik limestone and Tekke volcanic rocks. Hot and cold waters were foundto be supersaturated with respect to mineral species such as, calcite, dolomite andiiiquartz. Environmental isotope data ponit out that hot waters having relatively longresidence time which represent a deep circulation flow system in this study area.Key words: Ayaş, Karakaya, Ilıcaköy, hot waters, hydrogeology, hydrochemistry,isotopeAdvisor: Prof.Dr. Şakir Ş MŞEK, Hacettepe Üniversity, Geological EngineeringDepartment, Hydrogeology Engineering Departementiv