Lahanos Cu-Zn kompleks sülfürlü cevherinin flotasyonu

Abstract

Türkiye'nin Karadeniz Bölgesinde, Giresun ili, Espiye ilçesi hudutları dahilindebulunan Volkano-Sedimanter kökenli kompleks Cu-Zn cevher yata ımineralojisinden dolayı flotasyon yöntemi ile zenginle tirilmesi zor olan bircevherdir. Bakır flotasyonunda konsantre verimi dü ük ve çinko içeri i yüksekolmaktadır. Bu durum genellikle serbestle me problemine ve cevher içindebulunan ikincil bakır minerallerine ba lanmaktadır.Bu çalı mada farklı toplayıcılar ve karı ımları kullanılarak flotasyon performansınınartırılmasına yönelik deneyler gerçekle tirilmi tir. Bu cevher yata ından alınannumunelerin laboratuvar ortamında yapılan flotasyon testlerinde ticari isimleriAerophine 3418 A, Aerofloat 208, Aero 5100 ve S-700 olan toplayıcılar hem yalnızba larına de i ik dozajlarda hem de çe itli oranlarda karı ımları kullanılmı tır. Butestlerin amacı, yeni nesil toplayıcılar olarak tanımlanan bu toplayıcıları Lahanosbakır cevheri üzerindeki verimlili ini bakır tenörü ve verimi açısından test etmek veen optimum toplayıcı seçene ini tespit etmektir.Laboratuar ortamında flotasyon yöntemi ile zenginle tirmeye tabi tutulan cevher,%Cu 3,84-4,45, %Zn 1,25-1,42 ve %0,219 Pb içermektedir. En uygun bastırıcı veköpürtücü dozajını tespit etmek için yapılan ön deney verileri de erlendirilerekö ütme i lemi sırasında çinko ve demir sülfürleri bastırmak için de irmene 2kg/ton Na2S2O5 bastırıcısı ve flotasyon a amasında köpürtücü olarak MIBC, 20gr/ton oranında kullanılmı tır.Deney sonuçlarının de erlendirilmesi sonucunda, toplayıcı reaktiflerin yalnızba larına kullanıldı ı durumda, bakır tenörü açısından en uygun toplayıcı 100gr/ton Aerofloat 208 toplayıcısı iken (%Cu 19,95) verim açısından en uygunseçenek 150 gr/ton Aero 5100 toplayıcısı olmu tur (%Cu verimi 90,75). Toplayıcıkarı ımlarının kullanıldı ı deney sonuçları incelendi inde, bakır tenörü açısındanen uygun karı ımın 75 gr/ton Aerophine 3418 A ve 75 gr/ton Aerofloat 208karı ımı (%Cu 20,45), verim açısından en uygun seçene in ise 40 gr/tonAerophine 3418 A, 80 gr/ton Aerofloat 208 ve 30 gr/ton Aero 5100 olmu tur (%Cuverimi 83,57). Simpleks yöntemi ile belirlenen optimum ko ullarda (130 g/tAerophine 3418A, 10 g/t Aerofloat 208 ve 10 g/t Aero 5100 toplayıcı karı ımı) eldeedilen kaba bakır konsatrenin verim ve tenör de erleri Cu verimi % 57.82, Znverimi % 9.88, Cu tenör % 11.73 ve Zn tenör % 1.57 olarak belirlenmi tir.Anahtar Kelimeler : Flotasyon, Sinerji, Toplayıcı karı ımları, Sülfürlü cevherler

Flotation of the volcano-Sedimentary based complex Cu-Zn-Pb ore deposit withinthe borders of the district of Espiye in the City of Giresun in Turkey?s Black SeaRegion is difficult due to its mineralogy. Under standard flotation conditions aconcentrate with low copper recovery but high zinc content is usually produced.This problem is usually explained by lack of liberation and presence of secondarycopper minerals in the ore.In this work, various collectors and their mixtures were used to increase theflotation performance. The collectors used in this work are Aerophine 3418A,Aerofloat 208, Aero 5100 and S-700. The aim of this study was to determine theoptimum collector type(s) and dosage(s) and composition of mixture of collectors.The ore subjected to enrichment by floatation in the laboratory environmentcontains 3,84-4,45% of Cu, 1,25-1,46% of Zn and 0,219% of Pb. In our tests, 2kg/tons of Na2S2O5 were added to the mill as depressant to depress zinc and ironsulfides during grinding. As frother, MIBC, 20 g/ton was used.The results of flotation tests performed with single collector showed that 100 g/tAerofloat 208 collector was the most suitable collector in terms of copper grade ofthe concentrate (19,95 % Cu) and 150 g/t Aero 5100 was the best in terms ofcopper recovery (90.75 %). The flotation tests performed with mixture of collectorsrevealed that the best composition to obtain the highest copper grade (20.45 %)was mixture of 75 g/t Aerophine 3418A and 75 g/t Aero 208. The best collectormixture for the highest recovery (83.57 %) was 40 g/t Aerophine 3418A, 80 g/tAerofloat 208 and 30 g/t Aero5100. A rougher concentrate having 11.73 % Cuand 1.57 % Zn grade was obtained with 57.82 % Cu recovery and 9.88 % Znrecovery using the collector mixture of 130 g/t Aerophine 3418A+10 g/tAero208+10 g/t Aero 5100 determined by Simpleks method.Key Words: Floatation, Synergism, Mixture of Collectors, Sulphide oresAdvisor: Prof. Dr. Zafir Ekmekçi, Hacettepe University, Department of MiningEngineering, Division of Mineral Processing.