Dağlık alan yol koridorlarında peyzaj karakterini belirleyen doğal bitki kompozisyonlarının tanımlanması; Ataköy-Sultanmurat-Uzungöl yol güzergâhı örneği

Abstract

Bir peyzajı diğer bir peyzajdan farklı kılan özelliklerin belirlenmesi ve her bir peyzajın sahip olduğu farklı ya da benzer değerlerin bütünü ?Peyzaj Karakteri? olarak tanımlanmaktadır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi gereği sözleşmeye taraf olan ülkeler peyzajlarını tanımlama, değerlendirme ve sürdürülebilirliğini sağlama konusunda yükümlüdürler. Doğu Karadeniz Bölgesi Trabzon ili Çaykara ilçesi sınırları içerisinde bulunan dağlık alan yol koridorlarında gerçekleştirilmiş olan bu çalışmada, söz konusu alanların sahip oldukları peyzaj karakterinin belirlenmesi ve bunda etkili olan bitki örtüsünün tanımlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla peyzaj karakterinin belirlenmesinde ?Peyzaj Karakter Değerlendirilmesi (PKD)? ve peyzaj karakterinde belirleyici olan bitki örtüsünün tanımlamasında görsel ve ekolojik analizler kullanılmıştır. Peyzaj karakter tanımlanması ve ekolojik analizlerin bir bölümü Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak değerlendirilirken görsel analizler anket ve kimlik kartlarından yararlanılarak belirlenmiştir. Ekolojik analizler kapsamında, leke analizi için uydu görüntüleri ve haritalardan, arazi çalışmaları kapsamında ise bitki örtüsü ve yetişme ortamı verilerinden yararlanılmıştır. Bu bilgiler ışığında, araştırma alanında 368 bitki taksonu tespit edilmiş, ayrıca kompozisyon alanları peyzaj metriklerine göre değerlendirilmiştir. Görsel analizler gerçekleştirilirken bitki kompozisyonu oluşturan tasarım elemanları, ilkeleri ve bunların ortaya koydukları görsel etkileri belirlemek amacıyla fotoğraflamalar ve görselleştirmeler kullanılmıştır. Sonuç olarak, hangi tasarım elemanının hangi tasarım ilkesine göre bir araya geldiği ve ortaya çıkan görsel etkinin ne olduğu belirlenmiştir. Peyzajı karakterize eden bitki örtüsünü tanımlayan bu tez çalışması ile hem ekolojik hem de görsel tanımlamalar yapılarak bütünleşik bir yöntem önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır.

Determination of distinguished features from one landscape than the other and each of the landscape that have whole of different or similar values are defined as `Landscape Character`. According to the European Landscape Convention, countries becoming a party to the agreement are obliged to define, evaluate and provide maintainability of their landscape. In this study, which was carried out in the mountainous area road corridors located interior of the boundaries of Çaykara, Trabzon province, Eastern Black Sea Region, we aimed to determine having their landscape characters of the question areas and identify the vegetation being effective in the character. For that purpose, Landscape Character Assessment (LCA) was utilized for the determination of the landscape character and ecological and visual analyses utilized for the description of vegetation that was decisive at the landscape character. While the identification of the landscape character and some parts of the ecological analyses were assessed by using Geographic Information Systems (GIS), visual analyses were designated by questionnaire and identity cards. In ecological analyses, satellite images and maps were utilized for patch analysis and in field studies; it was benefit from the data of vegetation cover and habitat. Besides, 368 taxas were fixed in the study area, furthermore, plant compositions were evaluated according to the landscape metrics. While visual analyses were achieved, design elements that constituted the composition of the plant, its design principles and photographs and visualizations with the aim of determining of the visual effects of them were used. Eventually, ?which of the design element?? was assembled by ?which of the design principle?? and ?what was the arising visual effect?? were decided. It was carried out to develop an integrated method by performing both ecological and the visual explanation within the thesis which described vegetation qualified the landscape.