İlköğretim okulları ikinci kademe İngilizce öğretmenlerinin profili, motivasyonu ve iş tatmini

Abstract

- II - Türkiye'de değişik düzeylerde eğitim talebi giderek büyümekte, özel okulların sayısı artmakta, Anadolu Liseleri çeşitlenmekte, Özel Vakıf Üniversiteleri eğitim sisteminin içine yerleşmektedir. Aynı gelişmeye paralel olarak Türkiye'de yabancı dil eğitimine talep artmakta, bunların arasında İngilizce, yabancı dil eğitimi olarak ağırlıklı bir konuma otur maktadır. Bu gelişmeler çerçevesinde talep kendi eğitim sektörünü doğururken, ilköğretim de yeni düzenleme, ortaokul İngilizce öğretmenlerini temel eğitime konumlandırmıştır. Fakat bu öğretmenler için söz konusu statünün dışında istihdam edilebilecekleri pek çok pazar oluşmuştur. Bu nedenle, bu araştırmada Anadolu Liseleri, İlköğretim Okulları İkinci Kademe İngilizce öğretmenleri belirli özelliklerde profillerinin çizilmesi yoluyla anlaşılmaya ve tanınmaya çalışılmıştır. Öğretmenlerin profillerinde benzeşmelerin olup olmadığı soru suna yanıt aranırken temel benzeşmeler; - demografik özelliklerde - motivasyon kavramlarının ifade edilişinde ve - iş tatmini eğilimlerinde görülmüştür. Bu araştırmalar yapılırken 6 aşamalı araştırmadan elde edilen bilgiler, ortalamalar, medyan ve mod değerleri kullanılarak, Anova, Kurskal-Wallis kullanılarak ve ifadelerin güvenilirliğine bakılarak analiz edilmiştir. Demografik bulgulardan elde edilen verilere göre - İngilizce öğretmenlerinin büyük çoğunluğu kadındır. - İngilizce öğretmenlerinin büyük çoğunluğu, 40 yaşın altındadır. - evlidir. - % 50'den biraz fazlası çocuklu, bunların da çoğunluğu tek veya 2 çocuklu dur.- Ill - aile büyüklüğü genellikle 3 kişidir, büyüdükleri aile itibariyle en büyük oran 4 kişilik aile olarak gözükmektedir. - babaların eğitim durumu oransal olarak fakülte ve yüksek okul olmak üzere annelere göre daha yüksektir. Annelerin yoğunlaştığı eğitim lisedir. - annelerin çoğunluğu lise mezunu olmasına rağmen hiç gelir getirici işte çalışmamıştır. - öğretmenlerin % 50'sinin ailesinde 1 veya daha fazla sayıda öğretmen bulunmaktadır. - bu öğretmenler lise eğitimlerini çoğunlukla resmi devlet liselerinde Türkçe eğitimlerden geçerek yapmış olup, öğretmenlik diplomalarını en çok fakülte olarak, ikinci derecede ise Eğitim Enstitülerinden almışlardır. Bugün kapanmış olan Eğitim Enstitü'lerinden mezun, halen bu okullarda çalışan, örneklemde % 21 oranında İngilizce öğretmeni vardır. Bu öğretmenler yüksek lisans veya lisans üstü eğitimle beraber, meslekleriyle ilgili 2 haftadan uzun eğitim programlarına katılarak kariyer gelişimlerine katkıda bulun maktadırlar. - örneklemdeki öğretmenlerin % 50'ye yakın bir bölümünün 1-10 yıllık çalışma yaşamı bulunmakta, yoğunlaşma 1-20 yıl arasında olmaktadır. - bu öğretmenlerin 1/3'ünün halen gelir getiren bir başka işle uğraştığı, 1/3'ünün ise mevcut maaşı dışında sabit bir gelirinin olduğu, yaklaşık 2/3'ünün ise kira ödemediği görülmektedir. Bu demografik özelliklerden sonra, motivasyona ilişkin verilerin analizinde, Motivasyon Kavramsal İfadeler Anketi'nin 62 ifadesinin analizi sonucu 20 tanesinin çok güçlü, 5 adedinin göreceli olarak düşük değerler verdiği görülmüştür. - Tablo 22'ye göre ortalamaların çoğunluğu 2.5 değerinin üzerinde çıkarak (maksimum değer 5) öğretmenlerin benzeşmesini yansıtmaktadır. - Yine ortalamalar ile bakıldığında öğretmenlerin `taraflar arası ilişkilere ilişkin faktörler`i 1., `avantajlara ilişkin faktörler`! 2. sırada konumlandırdıkları görülür.IV - Oysa anlamlı farklılıklara bakıldığında ve kıdem değişkeni kullanıldığında Avantajlara, Okul içi Ortama, Mesleğe, Taraflar arası İlişkilere, Öğrenciye, Kişiliğe İlişkin olan 6 faktör grubundan yalnızca kişiliğe ilişkin olanlar anlamlı farklılık göstermektedir. Kıdem, dolayısıyla, böyle bir analizde önemli olmaktadır. Tablo 23'e göre sayısal olarak en fazla anlamlı farklılık ifadesi medeni halde, ikinci sırada ise kıdemde ortaya çık maktadır. Üçüncü profil özelliği olan `iş tatmini` verileri analiz edildiğinde, - kıdem esas alınarak, 10 yıldan yukarı öğretmenlik kıdemi bulunanların tüm bağımlı değişkenlerde ki, bunlar: işten tatmin, ücretten tatmin, terfiden tatmin, çalışma arkadaşlarından tatmin, idare biçiminden tatmindir, iş tatminine bakıldığında hepsi öğret menlerde yüksek ortalama vermektedir. - cinsiyet, ek iş ve öğretmenlik kıdemine göre yapılan anlamlılık testleri fark göstermemektedir. Yalnız bir karşılaştırmayı zorunlu olarak görebilmek amacı ile ortalamalara bakıldığında kadınlarda erkeklere oranla yüksek ortalama değer, ek işi olmayanlarda olanlara göre yüksek değer, kıdemi fazla olanlarda kıdemi az olanlara göre yüksek ortalama değer sergilenmiştir. Bu bulgularda örneklem nüfusunun çoğunluğunun kadın oluşu, kadınların üstlendiği sorumluluk sayısının erkeklerden fazla oluşu, kıdem arttıkça deneyimin artması, kariyer gelişiminde olgunluk elde edilişi gibi özelliklerin rolü olduğu düşünülmüştür. Yapılan bu araştırmanın ve bulguların İngilizce öğretmenlerinin gelecek yıllarda başka pazarlara kayarak kaybedilmemeleri, mevcut koşullarının iyileştirilmesi, kariyer gelişimi ihtiyaçlarının giderilmesi, motivasyon ve iş tatminlerinin arttırılarak verimli ve etkin çalışmalarının sağlanması ve kendilerine yönelebilecek başka araştırmalara da ışık tutarak yardımcı olması ve bu konuda çalışacak olanları özendirmesi ümit edilmektedir.

- V SUMMARY Demand for education in different levels in Turkey has gradually been growing and the number of private schools has been increasing.We have started to have different kinds of Anadolu High Schools and private Foundation Universities in the system. Parallel to these, demand for learning foreign languages has increased and among these languages English has a special place. While the demand has created its own education sector, within the framework of the above developments the new arrangements in primary education has transferred secondary school English teachers to primary education. However, this situation has also created many other markets within which these teachers can be employed. Therefore, in this research we have tried to understand and to know the English teachers, who teach in Anadolu High Schools and in the second level of primary schools, by drawing their profiles in different aspects. While we were trying to get the answer of the question whether there were any equalities in teachers' profiles, some main equalities have been found in; - demographic specialities, - expressing the idea of motivation, - tendencies in job satisfaction. When this research was being carried out, the results and averages that have been taken from this 6-level research have been analised by using averages, median and mode values, Anova, Kruskal-Wallis and by checking the reliability of the items. According to the demographic findings, - Most of the English teachers are female. - Most of the English teachers are below 40 years of age. - They are married.- VI - - A little more than 50% of them have children and most of these have 1 or 2 children. - Generally they are 3 people in their families, and the number of people in the families they were brought up in was 4. - The education levels of their fathers is higher than their mothers. Most of the mothers are highschool graduates. - Although most of the mothers are highschool graduates, they have never worked to earn money. - In 50% of the teachers' families, there is 1 or more teachers. - Most of these teachers have graduated from State High Schools in Turkish, got their teaching diplomas from University Faculties or some of them from Teachers' Training Schools. The percentage of the active teachers who got their teaching diplomas from the Teachers' Training Schools which are closed now is 21%. Some of these teachers have had extra education programmes which were longer than 2 weeks related to their field and some also had M.A. degrees. - Nearly 50% of these teachers have 1 -1 0 years of teaching experience. - It has been seen that 1/3 of these teachers are involved in a second job, the 2nd. 1/3 of them have some other permanent income, 2/3 of them don't pay rent. In addition to these demographic characteristics in the analysis of the findings related to motivation, at the end of the analysis of the 62 sentences of `Motivation Conceptual Statements Questionaire`, it has been found out that 20 of them were very strong and 5 of them were comperatively weak. - According to Table 22, most of the averages are higher than 2.50 (maximum value is 5) and show the similarity of the teachers. When you look at the averages again, it is seen that these teachers give first priority to the factors related to `relationships between sides`, the second priority to the factors related to `advantages`.VII - But when we look at the meaningful differences and when we use the teaching experience variable only the factors related to personality show a meaningful difference between the 6 factors which are related to `advantages`, `in school climate`, `profession`, `students`, `relationships between sides` and `personality`. So, teaching experience, or in other words the years spent in the teaching profession, has become an important factor in the analysis. According to Table 23, the most important difference is seen in marital status, then teaching experience. When we analyse the findings of `Job Satisfaction` which is the 3rd. characteristics of the profile it has been seen that, - if we take teaching experience as a base, the job satisfaction from work itself, satisfaction from wage and salary, from promotion, from friends in the workplace and from the administration give higher averages in the relation to the teachers who have 1 0 years of experience and more. - `meaningfulness tests` which are made according to sex, extra work and teaching experience show no difference. When we look at the averages in order to see even the smallest differences, females have higher averages than the males, the ones who have more experience show a higher average than the ones who have less experience and the ones who have extra work show a higher average than the ones who don't. It can be thought that a) the number of female teachers who took part in this research is higher than the male teachers, b) these female teachers, have more responsibilities when compared with male teachers, c) when years of teaching increase, experience increases and teachers become more mature in career development. It is hoped that the findings of this research will prevent English teachers from going to other markets, will help to improve their present conditions, will meet their needs for career development, will enable them to work effectively and efficiently by increasing their motivation and job satisfaction and will help and promote others who will work on this area.